Het was eigenlijk best een mooie dag

Dat je je ongeluk kunt omzetten in iets moois is theatermaker Mira van der Lubbe (31) met de paplepel ingegoten. Haar vader Huub van der Lubbe, voorman van De Dijk, heeft prachtige liedteksten over de ziekte van Mira’s moeder Teuntje Klinkenberg geschreven. „En mijn moeder heeft er zelf óók een mooi boek over geschreven.” Dus is het nauwelijks een verrassing dat Mira nu een theatershow gemaakt heeft over haar eigen situatie: Maak van je shit een hit.

Ze was twee toen haar moeder de eerste keer borstkanker kreeg. Daar heeft ze amper herinneringen aan. „De laatste keer was ik twaalf. Dat kreeg ik heel bewust mee. En toch kijk ik terug op een heel fijne jeugd. Ik weet nog dat ik als klein meisje met mijn vader aan het fietsen was en dacht: ‘Jeetje, wat ben ík gelukkig’. Het knappe van mijn ouders is dat ze mij nooit onder een doem hebben laten opgroeien. Mijn moeder heeft haar eigen moeder verloren aan diezelfde ziekte. Maar ze hebben hun angst nooit op mij overgebracht.”

Als je goed nieuws krijgt gaan we champagne drinken, en bij slecht nieuws óók!

Als puber las ze in een tijdschrift over een vrouw die preventief haar borsten had laten verwijderen. Wóést werd ze erom. „Hoe kún je zoiets doen? Dat wat je het meest vrouw maakt, ga je er toch niet afhalen? Ik was zeventien, en nog maar net vrouw. Juist die borsten onderscheidden me van een meisje. Maar toen zei mijn moeder op een dag: ‘Er is een kans dat ook jij deze genmutatie met je meedraagt. Als je wilt, kun je er een keer over praten met mijn arts’. Die arts stelde mij vervolgens een beetje gerust. ‘Tot je 25e is er niet veel aan de hand. Ga nog maar even lekker genieten’. Dat was een enorme opluchting. Tien jaar later moest Huub spelen in Suriname. Mijn moeder en ik gingen mee. Ik zat daar op een eilandje in het Brokopondomeer. Zo ongeveer de mooiste plek op aarde; op een bergtop, met roze luchten. Het leek wel een Dalí-schilderij. Maar ik was zó ongelukkig; ik moest alleen maar huilen. Opeens snapte ik: het komt door die donkere wolk die boven mij hangt. Tot mijn 25e had ik het weggedrukt, maar die termijn was ik al twee jaar voorbij. Daar, op die bergtop, besloot ik: ik wil het weten. Vanuit Suriname heb ik – voor 20 euro per minuut – het ziekenhuis gebeld voor een afspraak.”

Een vriend had ze niet in die tijd. „Ik vond de liefde heel moeilijk. Twijfelde enorm aan mezelf, was ongelukkig. Wat zo bijzonder is: twee weken voordat ik de uitslag kreeg, stond er opeens iemand voor me die zei: ‘Ik vind jou leuk’.” Vier jaar kennen ze elkaar nu. Timothy heet-ie. Hij regisseert ook haar theaterprogramma. Als ze over hem vertelt, staan haar ogen opeens vol tranen. Dan moet ze weer even denken aan de periode dat ze zo ongelukkig was. „En hoe dat is veranderd in iets heel moois. Dat raakt me heel erg.”

Tipsy naar de Chinees

De dag van de uitslag ging er een vriendin mee naar het ziekenhuis. De dokter kwam direct ter zake: ze had die genmutatie. „Toen stond het opeens zwart op wit. Ik heb daarna Timothy en mijn ouders gebeld. Vooraf hadden ze gezegd: ‘Als je goed nieuws krijgt, gaan we champagne drinken, en als je slecht nieuws krijgt óók.’ We zijn naar het Amstelhotel gegaan en hebben daar twee flessen champagne gedronken. Daarna zijn we tipsy naar de Chinees gegaan. Het was eigenlijk best een mooie dag.”

„In het begin was ik kwaad en verdrietig. En vooral verward. Wat nu? In feite was er niets veranderd en tegelijk ook heel veel. Het lastige is dat je een consequentie aan die uitslag moet verbinden. Ik weet dat ik er niet aan ontkom om mijn borsten preventief te laten verwijderen. Ik heb gezien hoe ziek mijn moeder is geweest. Hoe allesvernietigend chemokuren zijn. Dat kan mij bespaard blijven door tijdig in te grijpen. Ze kunnen bovendien een mooiere reconstructie maken van gezonde borsten.”

Het moment heeft ze nog niet bepaald. „Maar mijn moeder was 36 toen ze voor het eerst ziek werd. Ik ben nu 31, dus het kan niet pas over vijf jaar. Ik zou graag eerst nog moeder willen worden. Dan hebben mijn borsten tenminste hun oerfunctie nog gehad. En dan moeten ook mijn eierstokken er uit. Daardoor raak je meteen in de overgang. Dan ben ik wel rond mijn veertigste van alles af. Zonder deze mutatie was mijn leven minder complex geweest. Maar het staat mijn geluk niet in de weg. Als ik denk aan mijn lieve oma die zo heeft moeten lijden, dan breekt mijn hart. Met een afgezette borst, een kaal hoofd en overal donkere plekken van de bestraling is ze in een ziekenhuisbed gestorven. Broodmager en alleen, zonder afscheid van iemand te nemen, omdat ze uit schaamte niemand meer wilde zien. Deze voorstelling is ook een ode aan haar. En aan mijn moeder. We dragen dezelfde erfelijke last. Maar ik heb het geluk dat ik kan ontkomen aan de ellende die zij hebben meegemaakt.”