Het is drie tegen een, maar VVD wil niets aanpassen in kinderpardon

Tweede Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie lijkt er niet meer aan te twijfelen. Er komt, zegt hij dinsdagmiddag in de Tweede Kamer, een nieuwe regeling voor het kinderpardon. In de ochtend heeft hij samen met Kamerleden van D66, CDA en VVD ruim een uur gepraat met staatssecretaris Mark Harbers (Asiel, VVD) en eerlijk is eerlijk, zegt Voordewind ook: „Dat was nog maar een eerste inventarisatie van standpunten.”

Maar verder: „Het is nu drie tegen een.” Sinds de radicale ommezwaai van het CDA zijn nu drie partijen in de coalitie van Rutte III, CDA, D66 en de ChristenUnie, vóór een soepeler kinderpardon. De VVD staat alleen – die partij wil het kinderpardon het liefst helemaal afschaffen.

Zoals het kinderpardon nu is, is het praktisch al afgeschaft. Het is bedoeld voor kinderen die minstens vijf jaar geleden een asielaanvraag deden en in die tijd ook in Nederland woonden – en hier dus ‘geworteld’ zijn. Maar de voorwaarden zijn zo streng dat er nauwelijks gezinnen voor in aanmerking komen. Ze moeten steeds ‘zichtbaar’ zijn geweest voor de Rijksoverheid en op alle mogelijke manieren zelf hebben meegewerkt aan hun uitzetting.

Welke mogelijkheden liggen er nu op tafel bij Rutte III? En wat zou er nog op tafel kunnen komen?

Het kabinet zou het toezicht op vluchtelingengezinnen kunnen onderbrengen bij gemeenten, en niet meer bij de landelijke overheid. Dan gaat het er niet meer om dat instanties als de IND de gezinnen in het oog hebben, maar bijvoorbeeld scholen, huisartsen, maatschappelijk werk.

Maak zelf een ‘vertrekplan’

Als dat verandert, versoepel je het kinderpardon een beetje. Maar verreweg de meeste gezinnen worden afgewezen omdat ze niet meewerkten aan hun eigen vertrek, nog voordat de rechter een definitieve uitspraak heeft gedaan. Het komt erop neer dat mensen die voor het pardon in aanmerking willen komen, eerst alles op alles moeten hebben gezet om te vertrekken. Soms zijn ze zelfs al weg.

Ook die regel zou het kabinet kunnen aanpassen, door die eis van medewerking te laten vallen als gezinnen nog een procedure bij de rechter hebben lopen of als bijvoorbeeld een van de gezinsleden ziek is.

Om te voorkomen dat de situatie van gezinnen in de toekomst schrijnend wordt, kan het kabinet gezinnen samen met de overheid een zogenoemd ‘vertrekplan’ laten maken, na afwijzing door de rechter. Dat zou de verwachtingen duidelijk maken: dat in Nederland blijven er niet inzit. Nu ligt de verantwoordelijkheid voor het vertrek helemaal bij de asielzoekers zelf. Als daar niets van terecht komt, worden ze uitgezet. Dat ziet er bijna altijd dieptreurig uit.

Na de enorme ophef over de Armeense kinderen Lili en Howick, die uiteindelijk toch mochten blijven, kwam staatssecretaris Harbers met een commissie die onderzoek doet naar de asielprocedures. Die commissie presenteert in juni voorstellen: hoe kunnen de procedures korter worden? CDA en D66 willen dat die commissie ook meteen kijkt naar het kinderpardonplan dat zij afgelopen zaterdag naar buiten brachten – met ideeën voor verbetering.

De VVD moet niks van dat plan hebben en ook staatssecretaris Harbers maakt niet de indruk dat hij aanpassingen ziet zitten. In het Vragenuur in de Tweede Kamer op dinsdagmiddag wil hij zelfs het woord ‘kinderpardon’ liever niet in de mond nemen. Hij heeft het over een „restregeling voor enkele mensen”.

Lees ook de column van Tom-Jan Meeus: Nu blijkt of in Rutte een staatsman huist

‘Echt niet maandenlang op handen zitten’

Joël Voordewind van de CU, die zich al in de kabinetsformatie tot het uiterste had ingespannen om het kinderpardon te verruimen, laat zich er niet door ontmoedigen. „Ik ben vol goede hoop”, zegt hij na het Vragenuur. „Ik zie licht aan het eind van de tunnel.”

De ChristenUnie deed op maandag ook de oproep om nu al te stoppen met het uitzetten van kinderen die onder een aangepaste regeling wel aanspraak zouden maken op het kinderpardon. De linkse oppositie steunt dat. En ook D66. Het zou dan gaan om zo’n tweehonderd kinderen.

Maar ook daar willen de VVD en Harbers niets van weten. In het Vragenuur vroeg GroenLinks-leider Jesse Klaver om een uitzetstop totdat de Tweede Kamer, waar nu een meerderheid is voor versoepeling, zich uitspreekt over het kinderpardon. Zelfs dat vindt Harbers te veel gevraagd. Hij wil zich, zei hij, houden aan het beleid zoals het nu is.

Voordewind noemt het „onlogisch”. „We gaan echt niet maandenlang op onze handen zitten.”

Deze week praten de vier coalitiepartijen verder, daarna is er een debat in de Tweede Kamer.