Two nations
Toen de Engelse staatsman Disraeli in 1845 zijn land omschreef als „twee naties die niets met elkaar gemeen hebben, geen enkele begrip voor de ander tonen, alsof ze op een andere planeet leven, verschillend zijn opgevoed, andere wetten en gewoonten hebben en niet hetzelfde eten”, doelde hij op de enorme kloof die er gaapte tussen de armen en de rijken in het negentiende-eeuwse Engeland. Hij zal niet hebben vermoed dat het land anderhalve eeuw later nog steeds tot op het bot verdeeld is, ditmaal echter over de Brexit.
Nederland betaalt
Nu het Verenigd Koninkrijk de EU via een harde Brexit dreigt te verlaten, komt voor Nederland een financieel doemscenario in beeld. Niet alleen gaat de Nederlandse economie voor het dubbele van het Europese gemiddelde aan de gevolgen van deze Brexit betalen, maar de grootste nettobetaler van de EU moet daarenboven ook nog eens extra aan de EU-begroting gaan bijdragen. Het is nu aan de Nederlandse politiek alles op alles te zetten dit scenario te voorkomen, en te bewerkstelligen dat ons land door Europa gecompenseerd wordt voor deze bovengemiddelde schade. De Europese Commissie moet er rekening mee houden dat Nederland ten gevolge van de Brexit tot 2030 circa 4 procent van de economie aan schade gaat oplopen, terwijl de gemiddelde schade voor de landen van de EU op zo’n 2 procent komt te liggen. Pas daarna kan er sprake zijn van onderhandelingen over een grotere nettobijdrage aan de EU-begroting, waar de bijdrage van de Britten aan ontvalt.
Ahistorisch redeneren
In het artikel VVD was nooit liberaal, maar vooral conservatief (15/1) betoogt Daniël Boomsma naar aanleiding van kritische geluiden binnen de VVD dat die partij nooit een werkelijk liberale partij is geweest. Hij geeft een reeks voorbeelden uit de geschiedenis die zijn visie moet onderbouwen. Hoewel ik allerminst een aanhanger van de VVD ben, integendeel, moet opgemerkt worden dat Boomsma ahistorisch te werk gaat en selectief plukt uit het verleden. Hij had in ogenschouw moeten nemen dat het liberalisme van oudsher geen strikt vastgelegde ideologische uitgangspunten kent; kenmerkend is de brede waaier van interpretaties ervan. Een groot deel van de negentiende eeuw kenden liberalen geen partijpolitieke organisatie. Onder druk van maatschappelijke en politieke ontwikkelingen vormden zich eind negentiende liberale partijen van diverse snit, van ronduit behoudend tot zeer vooruitstrevend. Door de VVD ‘liberale waarden’ te ontzeggen, claimt Boomsma (verbonden aan de Mr. Hans van Mierlo Stichting van D66) impliciet het ‘liberalisme’ voor zijn eigen partij, die in de sociaal-liberale traditie staat – een vertekening van de geschiedenis van het liberalisme. Op basis van andere voorbeelden kan net zo goed betoogd worden dat de VVD liberaal is. Het seculiere karakter van de VVD, alsmede haar houding ten opzichte van de monarchie, zijn bijvoorbeeld zeer kenmerkend voor die ‘liberale waarden’. Verder is Boomsma’s anachronistische argument dat Rudolf Thorbecke waarschijnlijk nooit een demonstratieverbod had afgevaardigd bij de sinterklaasintochten ronduit kolderiek. Ik deel Boomsma’s afkeer van de klimatologische struisvogelpolitiek van de VVD en haar populisme, maar politieke onmin binnen de liberale familie is geen excuus voor ahistorisch redeneren. Boomsma had er beter aan gedaan zijn kritische opmerkingen anders te formuleren: de VVD is wel degelijk een liberale partij, maar dan van conservatief-liberale snit.
Universitair docent geschiedenis (OU)
Correcties/aanvullingen
Superrijk
Bij de boekrecensie Veel superrijke Nederlanders hadden ‘psychopatische’ trekjes (12/1, p. E17) stond per abuis ook een vermelding van Het verraad van de intellectuelen, van Julien Benda. Dat heeft niets te maken met het besproken boek.
Pauline Krikke
In het artikel Zelfkritiek tonen, dat is niet de stijl van Pauline Krikke (16/1, p. 12-13) staat ten onrechte dat de burgemeester 61 is. Ze is in 1961 geboren en 57 jaar.