David Bowie verschijnt overtuigend in je woonkamer

Is het een tentoonstelling? Is het een luisterboek? Is het een interactieve documentaire? De app David Bowie is… heeft bijna net zo veel gezichten als de man met alter ego’s als Ziggy Stardust, Aladdin Sane en Thin White Duke. De app is een bewerking van de gelijknamige tentoonstelling die eerst in het Victoria and Albert Museum in Londen te zien was, en begin 2016 in het Groninger Museum. Tussen 2013 en 2018 trok de expositie langs twaalf musea en trok wereldwijd in totaal zo’n twee miljoen bezoekers.

De makers van de app hebben niet zomaar een digitaal catalogusboekje gemaakt, ze presenteren David Bowie is… als een virtuele ruimtelijke museumopstelling. Wie de app opstart, ziet dankzij augmented reality direct een van Bowies extravagante kostuums ronddraaien in de ruimte voor zich. Het is het ‘Tokyo Pop’-kostuum, ontworpen door de Japanse ontwerper Kansai Yamamoto voor de Aladdin Sane-tour in 1973. Je kunt het van alle kanten bekijken door de telefoon eromheen te bewegen. Ondertussen start de audiotour, ingesproken door de Britse acteur Gary Oldman. Zo kun je in 25 verschillende ‘zalen’ op je eigen vloer David Bowies handgeschreven songteksten, schetsen, jeugdfoto’s en videoclips bekijken.

Virtueel rondstruinen

Een museum in je smartphone, werkt dat? Ja, de ruimtelijke opzet overtuigt. Het voelt inderdaad alsof je aan het rondstruinen bent. Maar museumvervangend is het niet, bij het swipen langs de digitale 3D-replica’s dringt de vraag zich op: waar kijk ik eigenlijk naar? Een fysieke tentoonstelling kan het gevoel geven dichter bij de kunstenaar te komen. Dat is in de app minder. Hoe scherp de details van de modellen ook zijn, erg ‘echt’ voelen ze niet. Voor een tentoonstelling, waarbij het juist draait om aandachtig kijken, blijven de digitale modellen door gebrek aan fysieke structuur toch een beetje vlak.

Maar uiteindelijk wint het plezier van ronddwalen in David Bowies wereld het van dat soort aarzelingen. Het is een feest om die virtuele modelletjes in de ruimte voor je te zien. Het is leuk om ze rond te draaien en er over te lezen terwijl Bowies muziek klinkt.

Extra vermakelijk zijn de paar interactieve modellen in de app. Op de tafel die uitleg geeft over Bowies cut-up-schrijftechniek, kun je bijvoorbeeld inspiratiekaartjes uit de kaartenbak schuiven die Bowie in 1977 van Brian Eno cadeau kreeg. Telkens ligt een nieuwe tekst bovenop: ‘Water’, ‘Ghost echoes’ of ‘Use fewer notes’. Op deze manier van willekeur schreef Bowie soms zijn songteksten, vertelt Gary Oldman. Het was zijn katalysator voor ideeën. Ernaast liggen de uitgeknipte strookjes papier die de tekst vormen van ‘Blackout’ van album Heroes uit 1977.

Lees ook de recensie van de tentoonstelling bij het debuut in Londen (2013): Bowie is niet één, hij is velen

Op een telefoonscherm is de virtuele expositie soms wat priegelig. Het is aan te raden om de app op een tablet te installeren. Ook is het handig om de app niet op een bureau voor je te bekijken, zoals de makers aanbevelen, maar op een stuk lege vloer. Dan heb je meer overzicht en kun je zelfs tussen de objecten door lopen.

De app belooft dat er in 25 kamers ruim 400 objecten te zien zijn, waaronder 56 3D-modellen van kostuums. Dat is nog maar een fractie van de ruim 70.000 objecten die The David Bowie Archive beheert. Toch is wie in David Bowie is… alles wil zien en horen minstens een paar uur zoet. Tussendoor moet de telefoon wel aan de oplader. Al die video en augmented reality slurpt de batterij leeg.