Boijmans-directeur: geef musea kans Oranjekunst aan te kopen

Omdat in de veilingcatalogi gepronkt wordt met de koninklijke herkomst heeft Sjarel Ex besloten zich in het openbaar uit te spreken over de voorgenomen verkoop van 25 kavels met kunstwerken uit de nalatenschap van koningin Juliana. Dat zegt de directeur van Museum Boijmans Van Beuningen in een gesprek met NRC. „Als de inbrenger op die manier probeert de prijs op te drijven, mogen wij er ook wat van vinden.”

Ex deed woensdagmorgen in het AD een moreel appèl op de koninklijke familie. Hij suggereerde om de twee veilingen bij Sotheby’s, op 17 januari in Londen en op 30 januari in New York, niet door te laten gaan. Door de werken terug te trekken, zouden Nederlandse musea alsnog de kans kunnen krijgen de kunstwerken aan te kopen.

Het topstuk uit de veiling, een krijttekening van Peter Paul Rubens die sinds 1835 in bezit is van de Oranjes en die nu door prinses Christina te koop is aangeboden, behoort volgens Ex tot het nationale erfgoed. Die tekening zou hij graag voor Boijmans verwerven. Het Rotterdamse museum heeft de grootste Rubens-collectie van Nederland.

Waarom heeft de familie niet eerst overlegd met musea, vraagt Ex zich in het AD af. „Dit is bepaald niet de koninklijke weg.” En het is niet voor het eerst dat de Oranjes de museumwereld zo overvallen, zegt hij. „Ik denk dan: kom nou eens met iets van regie. Wie direct naar een veiling stapt, op dit internationale niveau, is alleen maar uit op de hoofdprijs. Waarom, vraag ik me bij deze verkopers af.”

Extreem rijke verzamelaars

Tegen NRC zegt Ex dat de tijd voor fondsenwerving voor Nederlandse musea veel te kort is. „Hoe kunnen wij over drie weken in New York serieus meebieden? Voor fondsenwerving is tijd cruciaal.” Bovendien, zegt hij, leggen musea het op een veiling al snel af tegen extreem rijke verzamelaars. „Eind vorig jaar wilde het Teylers Museum in Haarlem een tekening van Lucas van Leyden kopen. Die bracht bij Christie’s 13,5 miljoen euro op, vijf keer de hoogste richtprijs.”

Het verbaast Ex ook dat de tekening van Rubens niet op de lijst van beschermde cultuurgoederen staat, de kunstvoorwerpen die het land niet uit mogen. Dat is sinds 2010 kunstbeleid, is Ex’ overtuiging. „Onder de kabinetten van Rutte is de aanvoer van kunstwerken op de lijst geblokkeerd. De markt is leidend verklaard.”