‘Helaas gebeurt dit jaarlijks, maar elk incident is er één te veel’

„Het is mijn doel en overtuiging dat over 5 tot 10 jaar Amsterdam vrij is van consumentenvuurwerk”, zegt raadslid Johnas van Lammeren van de Partij voor de Dieren (PvdD). Hij vindt het „schrikwekkend en zorgelijk dat het geweld tegen agenten en hulpverleners tijdens de afgelopen jaarwisseling is verdubbeld”. Al in 2016 bepleitte Van Lammeren voor een algeheel vuurwerkverbod, maar hij beseft ook dat „een maatregel als deze een lange tijd nodig heeft voordat die daadwerkelijk wordt gerealiseerd”.

In elk geval is de „maatschappelijke discussie over vuurwerk volop gaande en is de helft van de Nederlanders inmiddels ervan overtuigd dat dit verbod er moet komen”. Van Lammeren is van mening dat voor veel mensen het afsteken van vuurwerk en de rommel op straat zowel de dagen voor als na de jaarwisseling „bloedirritant” is. „In het uur van de jaarwisseling zelf kan men ermee leven, maar als het geknal al drie dagen eerder begint, is dat een onwenselijke en zelfs levensgevaarlijke situatie. Het is toch onacceptabel dat er tijdens oudejaarsnacht doden en gewonden vallen.”

Meer branden en geweld

Volgens de gemeente Amsterdam was de jaarwisseling voor politie, brandweer en GGD een „drukke avond”, zij het zonder zeer ernstige voorvallen. Een woordvoerder meldt dat het wel „keihard werken” was voor hulpdiensten om grote incidenten te voorkomen.

Container- en voertuigbranden lagen aanzienlijk hoger dan een jaar geleden. Ook is het aantal geweldsincidenten tegen de politie en hulpverleners ernstig toegenomen. De politie verrichtte 34 aanhoudingen. Bij zeven van de 183 incidenten hadden politiemensen te maken met geweld, ook is er een melding van geweld tegen een buschauffeur. Opvallend was het gebruik van vuurwapen bij een aantal incidenten; twee keer heeft de politie zelf geschoten. Vijf vuurwerkslachtoffers zijn vervoerd naar het ziekenhuis. De ambulance maakte 348 ritten, de brandweer rukte 295 keer uit. Over de agressie tegen hulpverleners laat de gemeente weten dat dit „volstrekt onacceptabel en schandalig” is. Helaas gebeurt dit jaarlijks, „maar elk incident is er één te veel”.

Het was dit jaar ‘keihard werken’ voor hulpdiensten in Amsterdam om grote incidenten te voorkomen

De gemeente had voor deze jaarwisseling vuurwerkvrije zones ingesteld, alsmede meer dan 200 pakketten uitgereikt aan buurtbewoners om hun wijk vuurwerkvrij te maken. Het instellen van deze zones werkte niet helemaal zoals verwacht: ook al ging het op veel plekken goed, enkele zwaarwegende voorvallen konden niet worden voorkomen. De gemeente acht het echter nog te vroeg om het effect van de vuurwerkvrije zones vast te stellen; dat gebeurt in het voorjaar, als de jaarwisseling wordt geëvalueerd.

Naar een algeheel vuurwerkverbod

Van Lammeren vindt de genomen maatregel tot vuurwerkvrije zones vooral van inhoudelijke betekenis: „Handhaving is bijna onmogelijk, maar door de buurt zelf verantwoordelijkheid te geven komt er een maatschappelijke discussie op gang.” Nu consumentenvuurwerk steeds meer onder druk staat, bieden nationale aftelmomenten een gewaardeerd alternatief. In Amsterdam vond dit op de Kop van Java plaats, dat zonder noemenswaardige incidenten verliep. Bijna 10.000 mensen waren bij de professionele vuurwerkshow aanwezig. Achtte wijlen burgemeester Van der Laan in 2016 een geheel vuurwerkverbod in de binnenstad nog onmogelijk, het nieuwe college vaart een andere koers.

Het beleid voor de afgelopen jaarwisseling was erop gericht mensen te stimuleren „zelf geen vuurwerk af te steken en daarmee incidenten, overlast en dierenleed te bestrijden”. Voor de komende jaarwisseling wil het College van burgemeester en wethouders een strengere benadering van vuurwerk. De vuurwerkvrije zones verdwijnen en in plaats daarvan „mag vuurwerk alleen afgestoken mogen worden op specifiek daartoe aangewezen plekken”.

Op 14 februari 2018 nam de gemeenteraad het voorstel van Van Lammeren aan om tot een algeheel vuurwerkverbod te komen. Het college vindt vuurwerk „een waardevol onderdeel van de viering van Oud en Nieuw”, maar het afsteken van vuurwerk door particulieren „zorgt voor onveilige situaties” en eist „slachtoffers die met uiteenlopende verwondingen verzorgd moeten worden”.