‘Dit is het BBC-journaal van 29 maart 2019’

We spoelen even door naar 29 maart om 22.00 uur ’s avonds, lokale tijd. Op BBC 1 begint het journaal. Na de begintune kijkt anchor Huw Edwards met zijn serieuze grotegebeurtenissenblik de camera in. Hij spreekt zo miljoenen Britten toe. „Over minder dan een uur komt na 46 jaar een einde aan de Britse deelname aan Europese integratie”, zegt Edwards. „Dit is een uniek moment voor de Britse en Europese geschiedenis. De onderhandelingen waren zwaar en lang, maar uiteindelijk is de Brexit ordentelijk geregeld.” De opluchting is zelfs in zijn neutrale nieuwslezersstem hoorbaar.

De BBC-redactie legt vervolgens in een lange reportage uit hoe premier Theresa May er toch in slaagde haar Brexit-deal door het Britse parlement te krijgen. Waar eind 2018 een meerderheid van de 650 politici in het Lagerhuis nog tegen de deal was, keerde het sentiment na het kerstreces. Het hielp enorm dat May na lang trekken in Brussel toch een extra verklaring van de EU kreeg.

Daarin werd zwart op wit gezegd dat de noodoplossing voor de Ierse grenskwestie nooit permanent van aard kon zijn. Dat was een enorme geruststelling voor de Conservatieven in het Lagerhuis. Nog steeds zijn zij geen grote fan van May, er wordt al over haar opvolging gespeculeerd, of van haar akkoord, maar uiteindelijk waren de laatste concessies nipt genoeg om het Lagerhuis tevreden te stellen.

Zestig minuten

De deal betekent dat de Britten keurig op tijd uit de EU treden en dat er minstens twee jaar lang een overgangsfase komt waarin dezelfde regels blijven gelden. De Britten verliezen wel hun stemrecht bij de EU, maar 29 maart is vooral een symbolisch moment.

Loopt het anders? Dan is Edwards zenuwachtig. „Wat er morgen gaat gebeuren weten wij niet. De bestaande afspraken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk vervallen over minder dan zestig minuten. Het leger staat paraat om de politiediensten bij te staan bij ongeregeldheden en opstoppingen bij vliegvelden, havens en de Kanaaltunnel”, zegt Edwards.

Het beeld schakelt over naar een toespraak van de premier. Zij vertelt dat haar Brexit-akkoord in februari definitief strandde in het Lagerhuis. De EU weigerde een helpende hand uit te steken. Het chaotische No Deal-scenario wordt werkelijkheid. Een economieverslaggever legt in een reportage uit hoe de armste Britten het meeste voedsel hebben gehamsterd: zij zijn het kwetsbaarst voor prijsstijgingen.

Draaiboek ongewis

Of begint Edwards de uitzending als volgt: „Dit had de dag van uittreden moeten zijn. In plaats daarvan maken wij ons op voor weer een stembusgang. In juni kunnen Britten zich opnieuw uitspreken. Accepteren ze het Brexit-plan van Theresa May? Of willen ze na drie jaar politieke instabiliteit toch bij de EU blijven? De animositeit tussen Leave en Remain neemt toe. Vandaag braken vechtpartijen uit bij een demonstratie voor het parlement.”

Toen May merkte dat ze haar plan in januari niet door het parlement kreeg, maakte ze een draai. Na tientallen keren te hebben gezegd tegen een nieuw referendum te zijn, vond ze het opeens de enige manier „om een mandaat te krijgen voor dit historische besluit”, aldus de premier. Op kritiek dat ze zo het resultaat van 2016 niet meer serieus neemt, zegt ze nu steevast: „Je kan nooit te veel democratie hebben.”

Alle drie deze scenario’s kunnen zich voltrekken: begin januari 2019 is het draaiboek voor eind maart nog volstrekt ongewis.