Niet somberen, maar de natuur weer herstellen

Hoe het nu is gesteld met de natuur in Nederland? Ja, „een treurnis” is het wel, zegt Louise Vet, hoogleraar ecologie. Ze somt op: 75 procent van de insecten verdween de afgelopen dertig jaar, de bodem is er slecht aan toe en ook het aantal boerenlandvogels neemt in rap tempo af. Je hoort amper nog een veldleeuwerik, aldus Vet.

Maar ze wil niet alleen maar somberen. Natuur kán hersteld worden, zegt ze. „Het is niet alleen maar treurnis, we moeten gewoon iets doen.”

Woensdag werd daartoe een eerste aanzet gegeven, met de presentatie van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel in Den Haag. Dat plan, dat loopt tot 2030, moet zorgen voor meer natuur, insecten, vogels en een gezondere bodem. Het bestrijkt zowel het boerenland – zo’n twee derde van Nederland – als de openbare ruimte en natuurgebieden.

Het is voor het eerst dat zo veel verschillende partijen (negentien in totaal) een plan hebben gesmeed voor het redden van de biodiversiteit in Nederland. Onder meer boerenorganisatie LTO, natuur- en milieuorganisaties als het Wereld Natuur Fonds en Natuurmonumenten, de Rabobank, wetenschappers en de brancheclub voor supermarkten CBL zijn betrokken. Louise Vet, verbonden aan het Nederlands Instituut voor Ecologie, is onafhankelijk voorzitter. De maatregelen beslaan ook een breed vlak: van aaneensluiting van natuurgebieden tot een gunstiger lening voor natuurvriendelijke boeren bij de Rabobank.

De verschillende partijen hebben zelf het initiatief genomen voor dit Deltaplan – een stimulans was het vorig jaar verschenen rapport over de dramatische afname van het aantal insecten.

Wie denkt dat het Deltaplan vol staat met targets en maatregelen, komt bedrogen uit. De deelnemers benadrukken juist dat dit akkoord pas een startpunt is. Om te beginnen omdat lang niet altijd duidelijk is welke maatregelen helpen om biodiversiteit te herstellen. Al doende moet er geleerd worden. Zo worden de komende twee jaar proeven bij akkerbouwers gedaan, die concrete meetmethodes moeten opleveren.

Daarnaast lijken de samenstellers niet te willen vervallen in dwingende voorwaarden. Kernwoord van het rapport is draagvlak, zowel bij boeren als bij burgers. Die boeren moeten zelf overtuigd raken van de voordelen van natuurvriendelijke landbouw. Een goed verdienmodel is daarbij essentieel.

En ook burgers moeten het belang van biodiversiteit gaan inzien, óók aan de kassa. De supermarkten hebben beloofd daarbij te helpen.

Maar de consument hoeft het niet in z’n eentje te doen.

Lees ook: Aantal insecten in Nederlandse natuurgebieden gehalveerd

De natuurvriendelijke boer moet kunnen rekenen op lagere rente op zijn lening (hoeveel is nog onduidelijk), lagere pachtprijzen bij grond van natuurorganisaties en de overheid kan voorzien in fiscale maatregelen en helpen met vergunningen.

Tot nu toe is de overheid overigens niet betrokken geweest bij het Deltaplan, al kregen diverse ministeries woensdag de uitnodiging om zich ook aan te sluiten. Voor succes zijn zoveel mogelijk deelnemers én een lange adem nodig, weten de ondertekenaars. Vet: „Dit is niet iets dat we in een jaar gaan doen.”