Jos B. acht de tijd nog niet rijp om te verklaren over Nicky Verstappen

„Goedemorgen”, antwoordt Jos B. op de begroeting van de voorzitter van de rechtbank van Maastricht, woensdagochtend. Heldere stem, Limburgs accent. Het is de eerste keer dat de man die bij zijn arrestatie in augustus wereldnieuws was, in het openbaar spreekt. De voorzitter, na het doornemen van de personalia: „Heeft u een adres in Nederland?” Jos B.: „Nee, op het moment niet.” Hij zit vast in Vught.

Na het voorlezen van de dagvaarding door de officier van justitie zegt hij dat hij zich ervan bewust is hoeveel pijn en verdriet de familie van Nicky al twintig jaar moet hebben. Maar zelf lijdt hij ook, zegt hij, want hij zit onschuldig vast. „Ik ben niet de persoon die Nicky heeft ontvoerd, niet de persoon die ontuchtige handelingen heeft gedaan, niet de persoon die hem van het leven beroofd.”

Hij vindt het moeilijk, zegt hij, om te moeten aanhoren waarvan hij allemaal beschuldigd wordt: ontvoering, seksueel misbruik en doodslag van Nicky. En ook nog het bezit van kinderporno. „Ik heb me niet schuldig gemaakt aan die handelingen.” Na een korte stilte: „Ik heb het niet gedaan.”

Alleen het bezit van kinderporno kan hij „beamen”. De belastende foto’s – het zou alleen om foto’s gaan – had hij „per ongeluk” op zijn computer bewaard. Hij is „geïnteresseerd in fotografie”, en had ook beelden van paddestoelen en oude mensen. Die van de kinderen had hij apart gezet om ze later te verwijderen.

Spijkerbroek en rode trui

Kort daarvoor is Jos B. tussen twee politieagenten de rechtszaal binnengebracht, in spijkerbroek en rode trui. Pal achter hem zitten de ouders van Nicky Verstappen, zijn zusje Femke, en hun adviseur, Peter R. de Vries. Nadat de voorzitter van de rechtbank, Van der Aa, heeft uitgelegd dat het om een pro-formazitting gaat – onder andere over de stand van het onderzoek en de vraag of Jos B. in voorlopige hechtenis moet blijven – krijgt de officier van justitie het woord, Dave Mattheijs. „We willen het verhaal kunnen vertellen aan de ouders en de samenleving”, zegt die. „En deze verdachte kan het verhaal vertellen.”

Voorzitter Van der Aa vraagt aan Jos B. of die vandaag duidelijkheid wil geven. Of hij wil zeggen wat er gebeurd is in de uren voordat het lichaam van Nicky Verstappen werd gevonden, in een kerstbomenbosje op de Brunssummerheide, ’s avonds tegen zonsondergang, op een kwartier lopen van het jeugdkamp waar Nicky de dagen ervoor was geweest.

De zittingszaal, vol pers (het andere publiek zit in twee andere zalen en volgt de zaak via televisieschermen), houdt de adem in. Zal Jos B. nu eindelijk gaan verklaren? Maar hij antwoordt: „In overleg met mijn advocaat heb ik besloten dat niet te doen.”

Voorzitter Van der Aa: „U begrijpt dat die vraag klemmend is.”

„Ja”, zegt Jos B.

Voorzitter Van der Aa: „Wanneer komt het moment dat u dat wel doet?”

Jos B.: „Dat kan ik nog niet zeggen."

OM twijfelt niet

De advocaat van Jos B., Gerald Roethof, staat op om bezwaar te maken. Alle vragen gaan dezelfde kant op en kennelijk gaat Van der Aa ervan uit dat zijn cliënt die vragen kán beantwoorden, en dus schuldig is. Maar daar trekt Van der Aa zich niets van aan. „Ik bepaal de orde.” Hij gaat verder met Jos B.: „U heeft gezegd: als de tijd er rijp voor is en de tijd is pas rijp als alles volledig begrepen is. Wat is dat woord ‘alles’? Kunt u dat toelichten?”

„Nee.”

„En door wie moet het begrepen worden?”

„Door mij.”

„U zegt: u bent er nog niet klaar voor?”

Jos B. knikt. Hij is er nog niet klaar voor.

Voor het Openbaar Ministerie lijkt er geen enkele twijfel te bestaan over de schuld van Jos B.: er zijn 21 DNA-sporen aangetroffen, dat is niet toevallig meer. Daarvan zaten er achttien op Nicky’s onderbroek, aan alle kanten. Er zijn ook haren van Jos B. bij Nicky gevonden: twee op de onderbroek, twee op de pyjamabroek.

En: Jos B. heeft een bewezen voorliefde voor jongens in de leeftijd van Nicky en gaf daar in het verleden ook gehoor aan. Hij greep jongens van achteren beet en betastte hun geslacht. Dan was hij ook nog eens op de avond nadat Nicky was gevonden aan het rondfietsen bij het kerstbomenbosje op de Brunssummerheide. En, zegt de officier van justitie: een jongen van elf valt niet zomaar dood neer.

Ruzie in de tent van Nicky

Gerald Roethof doet er in zijn twee uur durende pleidooi, uitzonderlijk lang voor een pro-formazitting, alles aan om zowel het scenario van het Openbaar Ministerie als de bewijsmiddelen daarvoor onderuit te halen. Ontvoering? Waarom zou Nicky niet gewoon weggelopen zijn? Er was ruzie in de tent waarin Nicky met drie andere jongens sliep en Nicky had zelf gezegd dat hij er vandoor zou gaan. Seksueel misbruik? Er zijn alleen maar aanwijzingen, zegt Roethof. Onvoldoende voor een serieuze verdenking.

De officier van justitie kan dan wel zeggen dat de inwendige beschadigingen bij Nicky alleen maar door het inbrengen van een hard voorwerp kunnen worden verklaard. Volgens hem kunnen ze ook op andere manieren zijn ontstaan: harde ontlasting, goedkoop en ruw wc-papier. En: „Er is geen sperma. Er is heel hard naar gezocht. Het is niet gevonden. Als je dat niet vindt, waarom dan denken aan misbruik?”

Dan de belangrijkste tenlastelegging: doodslag. Roethof zegt dat het kán, een jonge jongen die zomaar doodgaat, door onderkoeling, door angst en stress, door een niet ontdekte ziekte. Hij komt met voorbeelden, onder andere Ajax-voetballer Abdelhak Nouri, die ineenzakte tijdens een oefenwedstrijd.

Lees ook: Zullen we ooit weten wat er gebeurd is met Nicky?

Begrip voor emoties familie

Achter Roethof beginnen Peter R. de Vries en de ouders van Nicky steeds harder te fluisteren en nee te schudden. Roethof zegt tegen voorzitter Van der Aa dat hij „begrip heeft voor de emoties van de familie”, maar dat hij toch moet kunnen zeggen wat hij belangrijk vindt. Waarop Van der Aa aan de familie vraagt of ze wat rustiger kunnen zijn.

Volgens Roethof zijn de DNA-sporen het enige zogenaamd harde bewijsmiddel van het Openbaar Ministerie. Maar wat zegt het feit dat er DNA van Jos B. op Nicky is gevonden over de schuld van Jos B.? Je gaat naar de wc en je veegt je handen af aan zo’n handdoek. Vervolgens gaat Nikcy naar de wc en droogt zijn handen aan dezelfde handdoek af. Roethof komt met een lijst voorbeelden van zaken waarin mensen onterecht zijn veroordeeld, alleen maar omdat hun DNA bij de plaats delict was gevonden. Hij vindt dat de voorlopige hechtenis van Jos B. moet worden opgeheven. Geen vrijheidsberoving, geen zedendelict, geen levensdelict. „Er is niets, mijn cliënt moet naar huis.”

Aan het eind van zijn pleidooi richt hij zich nog eens expliciet tot voorzitter Van der Aa: „U moet het de familie duidelijk maken: na twintig jaar gaat dit het ook niet worden.”

Het verzoek voor opheffing van de voorlopige hechtenis van Jos B. wordt afgewezen. De voorzitter zegt dat er voldoende aanwijzingen zijn voor het seksueel binnendringen van Nicky Verstappen kort voor zijn overlijden. En de rechtbank trekt niet in twijfel dat het overlijden onnatuurlijk is geweest. De volgende pro forma-zitting is op 8 maart om 10.00 uur.