Halsema wil dat Wallen ’s nachts niet meer in ‘urban jungle’ veranderen

Schreeuwende, kotsende en wildplassende toeristen. Opstootjes. Hordes mensen die smalle steegjes verstoppen. Toeterende taxi’s, keiharde muziek uit cafés en op boten. Excessief drank- en drugsgebruik. Rotzooi op straat.

Lees ook Ongestraft toeteren, schreeuwen en wildplassen

De Wallen zijn geen plek waar je voor je plezier heen gaat. Met name ’s nachts en in het weekend regeert in de binnenstad van Amsterdam de wetteloosheid. Burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) kondigde dinsdag een reeks maatregelen aan om de overlast voor bewoners van de Wallen en de uitgaansbuurten rond Leidseplein en Rembrandtplein te beperken. Ze zijn met name gericht tegen bovenmatig alcoholgebruik.

Het meest zichtbaar: spandoeken op bruggen met de tekst ‘0.0% zone’. Ze wijzen feestvierders er op dat er op straat een alcoholverbod geldt, met 95 euro boete voor wie zich er niet aan houdt. De bedoeling is om dit verbod ook actief te gaan handhaven – iets wat nu volstrekt niet gebeurt.

Ook wordt er vanaf volgende maand strenger gecontroleerd of cafés ‘doorschenken’ aan klanten die al dronken zijn. Snackbars en andere eettenten moeten in het weekend om 04.00 uur in plaats van 06.00 uur dicht. En groepsrondleidingen langs prostitutieramen worden ’s avonds verboden.

Tekort aan politieagenten

Het is de tweede keer in vier maanden dat Halsema met een pakket maatregelen komt om de anarchie op de Wallen beteugelen. In augustus besloot ze al dat straten bij grote drukte makkelijker kunnen worden afgesloten met dranghekken en kregen handhavers een mobiele pinautomaat mee om boetes ter plekke te innen.

Eerder kondigde het college al een ‘nachtsluiting’ op de Amsterdamse grachten aan en een verbod op varen met meer dan twaalf personen in bootjes zonder vergunning. Halsema hoopt „langzaam maar zeker de binnenstad terug te geven aan de mensen die er wonen en werken”.

Het is maar de vraag of deze kortetermijnmaatregelen de orde op de Wallen herstellen. De oorzaken van de overlast liggen dieper. Het aantal toeristen in Amsterdam zal de komende jaren alleen maar blijven groeien, en de hoofdstad kampt al jaren met een tekort aan politieagenten en handhavers.

Wapenstok en pepperspray

Een belangrijk deel van de handhaving in het centrum van Amsterdam wordt verricht door boa’s (bijzondere opsporingsambtenaren), maar ook zij voelen zich inmiddels niet meer opgewassen tegen de chaos en agressie. Ze willen komende Oud en Nieuw niet de Wallen op zonder wapenstok, pepperspray en bodycam. De handhavers zijn bang te worden afgetuigd of bekogeld met vuurwerk. „Als onze wensen niet worden ingewilligd, gaan we actie voeren,” zegt Eric Lakenman van de Nederlandse BOA Bond. „Een van de opties is dat we niet naar buiten gaan met Oud en Nieuw.”

Lees ook Amsterdamse Rekenkamer: opschonen Wallen mislukt

Eerder dit jaar schreef de Amsterdamse Rekenkamer dat er onder bewoners en ondernemers op de Wallen sprake is van „grote onvrede over de ontstane situatie”. De onderzoekers constateerden dat het de gemeente de afgelopen tien jaar niet is gelukt de monocultuur van toeristenwinkels en ‘laagwaardige’ horeca te doorbreken. Ook heeft het stadsbestuur weinig grip op criminaliteit in het gebied: er is nog steeds op grote schaal sprake van drugshandel en gedwongen prostitutie.

Handhavingscrisis

De gemeentelijke ombudsman Arre Zuurmond zei deze zomer dat de Wallen, het Leidseplein en het Rembrandtplein ’s nachts veranderen in een „urban jungle”, waar „crimineel geld leidend is, en het gezag niet langer aanwezig”. Politie en handhavers kunnen de mensenmassa’s volgens de ombudsman niet meer aan, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden.

Burgemeester Halsema deelt Zuurmonds zorgen, maar op diens stelling dat Amsterdam zucht onder een „handhavingscrisis”, reageerde ze geprikkeld. „Ik heb hem gebeld en gezegd dat hij misschien eens in Somalië moet gaan kijken”, zei ze in november tegen de gemeenteraad.

Toch moet Halsema toegeven dat met deze nieuwe maatregelen de overlast hoogstens een klein beetje beperkt wordt. „Het is niet zo dat we dé oplossing gevonden hebben”, zei ze bij de presentatie van de maatregelen. In het voorjaar komt de burgemeester met voorstellen voor de middellange termijn, bijvoorbeeld op het gebied van prostitutie en vergunningsplicht voor winkels en horeca.

Eén ding beloofde Halsema alvast: het verbod op het fotograferen van prostituees zal straks ook strenger worden gehandhaafd. „Dat lijkt me de volgende stap.”