De pitbull die zich tegen het baasje keerde

In acht maanden tijd is Trumps voormalig persoonlijk advocaat Michael Cohen (52) veranderd van diens „pitbull”, in een nagel aan diens doodskist.

Uit vrijdag geopenbaarde memoranda blijkt hoezeer Cohen, voormalig advocaat en jarenlang vice-bestuursvoorzitter van The Trump Organization, de spil was in twee affaires die uitermate bedreigend zijn voor de president. Woensdag hoort Cohen zijn vonnis. Hij kan tot vier jaar gevangenisstraf krijgen.

Daarnaast wijst Cohen naar Trump als medeplichtige. De openbaar aanklager van New York, de éne plek waar zaken tegen Cohen lopen, schrijft dat deze „in coördinatie met en op aansturen van” „Individu Eén” twee vrouwen afkocht die een affaire met Trump claimden te hebben. Met het verbergen en liegen over die betalingen werd de wet op campagnefinanciering overtreden. „Individu Eén” kan niemand anders zijn dan Trump. Cohen verklaarde dit al eind november, maar nu de aanklager het overneemt, is het de eerste keer dat ook justitie de president noemt als betrokken bij een wetsovertreding.

In een separaat memorandum, van speciaal aanklager Robert Mueller, staat dat Cohen in november 2015, dus vijf maanden nadat Trump zich kandidaat had gesteld, sprak met een „vertrouwde” Russische intermediair die de Trumpcampagne „politieke synergie” aanbood en „synergie op regeringsniveau”. Deze persoon zou herhaaldelijk een ontmoeting voor Trump met Poetin hebben aangeboden. Zo’n ontmoeting zou geweldig nuttig zijn, aldus de Rus, „niet alleen in politiek, maar ook in zakelijk opzicht”. Cohen ging volgens Mueller niet op de uitnodiging in.

Lees ook: ‘Trump werkte mee aan misdrijf’

Uit de novemberverklaring van Cohen bleek al dat hij nog tot in juni 2016, dus toen Trump de presidentiële kandidatuur al veroverd had, met een Russische zakenpartner overlegde over de bouw van een Trump Tower in Moskou. Eerder loog Cohen tegen het Congres dat dit duurde tot januari 2016. Ook in deze zaak was Trump betrokken, verklaart justitie: Cohen praatte hem minstens driemaal bij.

De informatie toont wederom hoe dicht de Russen Trump genaderd waren terwijl ze tegelijkertijd via sociale media probeerden de uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden. Hoe groots de vergezichten bij sommige betrokkenen waren bleek ook uit een e-mail van de Russische contactpersoon van Cohen, Felix Sater, die al eerder bekend werd via The New York Times. Op 3 november 2015 mailde Sater aan Cohen: „Makker, onze jongen kan president van de VS worden en wij kunnen dat voor elkaar krijgen. Ik zal heel Poetins team aan boord krijgen, ik ga dit managen.”

Hondentrouw

Jaren ging Cohen prat op zijn hondentrouw aan Trump. „Ik zou een kogel voor hem opvangen”, zei hij ooit. Zijn werk omschreef hij als volgt: „Als jij iets fout doet, dan kom ik achter je aan, dan grijp ik je bij je lurven en laat ik niet los voor ik klaar ben.”

Dat veranderde allemaal in april van dit jaar. Toen viel de FBI op last van de openbaar aanklager in New York Cohens kantoor en woonhuis binnen en nam computers en documenten in beslag. Vrezend voor jaren gevangenisstraf koos Cohen, getrouwd met een Oekraïense en vader van twee kinderen, voor zijn eigen hachje. „Mijn gezin en mijn land komen eerst”, zei hij.

De breuk tussen het duo werd eind juli definitief, toen bleek dat Cohen zich nooit illusies had gemaakt over zijn baas. Heimelijk had hij opnames van gesprekken die hij met Trump voerde, onder meer over het afkopen van een van de vrouwen – opnames die hij overdroeg aan de FBI. Hierna maakte Cohen afspraken over medewerking met zowel justitie in New York als met Mueller.

Zijn overlevingsmentaliteit deelt Cohen met zijn voormalige baas. Al op de middelbare school bewonderde hij Trump. Cohen, geboren in Long Island als zoon van een verpleegster en een chirurg, handelde, naast zijn opleiding tot advocaat, in taxivergunningen en zocht naar andere verdiensten om zijn luxe levensstijl te kunnen permitteren. Net als Trump verlegde Cohen zijn politieke voorkeuren regelmatig van Democraten naar Republikeinen en weer terug, al naar gelang de kansen die zich voordeden.

Hij kocht huizen in de Trump Tower

Beluister ook de 63ste Presidential Podcast: Het eindspel is begonnen

Uiteindelijk ontmoetten de twee elkaar in 2006. Eerder had Cohen appartementen in de Trump World Tower gekocht. Toen medebewoners probeerden af te komen van Trumps bedrijf als beheerder, koos Cohen de kant van zijn idool en fikste het akkefietje. Hierna nam Trump hem in dienst, waarbij Cohens salaris volgens ABC steeg van ruwweg 75.000 dollar (66.000 euro) naar 500.000 dollar (439.000 euro). Door zijn onvoorwaardelijke loyaliteit groeide Cohen uit tot Trumps persoonlijke juridische bodyguard, de man wiens taak het was elke bedreiging te elimineren.

Het lag dus voor de hand dat Cohen degene was die tijdens de presidentscampagne van 2016 Stormy Daniels en Karen McDougal afkocht, de twee vrouwen die zeggen affaires met Trump te hebben gehad. Trump houdt vol hiervan alleen achteraf te hebben gehoord. Maar justitie laat er nu geen twijfel meer over bestaan dat Cohen en zijn voormalige patroon in dezen handlangers waren.

Cohens zakelijk verleden bevat daarnaast tal van financiële misdrijven, aldus het New Yorkse memorandum. Hij verzweeg vier miljoen dollar inkomsten uit zijn taxihandel voor de belasting en hij loog tegen banken om meer leningen te verkrijgen. De hang naar protserige luxe blijkt in Trumps entourage opnieuw een achilleshiel. In de zaak tegen Trumps voormalige campagneleider Paul Manafort bleek dat deze zijn zwarte geld uitgaf aan onder meer een jack van struisvogelleer van 15.000 dollar. Tussen Cohens dealtjes zit de verkoop van een Franse handtas voor 30.000 dollar.

Cohen komt uit de documenten naar voren als een typische ‘swamp creature’ uit de Trump-biotoop: een schepsel uit het machtsmoeras van corruptie en belangenverstrengeling dat Trump claimde te willen bestrijden, maar waarin hij en zijn regering juist steeds verder lijken weg te zinken. Typerend is dat Cohen, terwijl hij in dienst was van Trump, al tijdens de transitieperiode een handeltje in toegang tot de president in spe begon – waaruit hij volgens de openbaar aanklager ongeveer 4 miljoen dollar opstreek. Zo betaalde telecomreus AT&T, dat goedkeuring nodig had voor zijn voorgenomen fusie met Time Warner, Cohen een half miljoen dollar voor „inzicht” in de nieuwe regering.

„Pleit de President helemaal vrij. Dank u!”, twitterde Trump vrijdag. Maar dat de man die jaren zijn grootste vertrouweling was nu achter de tralies verdwijnt, toont hoe dicht justitie de president nadert.

Correctie 10 december: in een eerdere versie van dit artikel stond dat de Russen via sociale media probeerden de uitkomst van de Russische verkiezingen te beïnvloeden. Dit is onjuist: het gaat om de Amerikaanse verkiezingen. Dit is aangepast.