Dure maand? Sinterklaascadeaus kun je ook vinden door te ruilen

Winnie Fok (32), moeder van twee kinderen van vier en zes, kan vandaag voor 21 bonnetjes speelgoed kopen. Een bonnetje waar een 1 op staat, is 5 euro waard. Bonnetjes met een 2 tussen de 5 en 10 euro, enzovoort. Ze kreeg de bonnetjes voor het speelgoed dat ze inleverde bij Recycle Sint, een ruilbeurs voor sinterklaascadeaus die dit jaar in tachtig steden en dorpen wordt georganiseerd. „Het was speelgoed dat de kinderen niet zullen missen”, zegt ze. Ze zijn er te oud voor: een krijtbord, een kinderboek, een pietenpakje. In ruil daarvoor zoekt ze nu ander speelgoed uit.

Deze Recycle Sint wordt gehouden in Dordrecht. Zo’n zestig ouders lopen in de gang van een seniorenflat langs tafels die vol staan met plastic autootjes, Nintendo-games, bordspellen, kinderboeken, puzzels, skeelers, dvd’s. Op de tafel met het meest waardevolle speelgoed staat naast een plastic driewieler een groot pluchen hobbelpaard. Vrijwilligers bepalen de waarde van de ingeleverde spullen en delen de bonnetjes uit; over de prijzen wordt niet onderhandeld.

„Zoiets vindt mijn dochter leuk”, zegt Winnie Fok terwijl ze een glimmend, bruin paard oppakt. Het heeft een knalroze zadel en halster, de staart en manen kun je kammen. Ze bestudeert het aandachtig, overhandigt een bonnetje aan de vrijwilliger achter de tafel en stopt het in haar boodschappentas. Het bijbehorende roze borsteltje gaat er achteraan.

Dat de cadeautjes tweedehands zijn merken haar kinderen niet, denkt ze. „Ze zijn te klein om te zien of iets nieuw is. Ze hebben ook geen besef van prijzen. Mijn zoon vraagt rustig een Nintendo Switch van 330 euro aan Sinterklaas. Terwijl hij net zo blij is met gratis speeltjes die hij bij de kassa van de supermarkt krijgt.”

Geen verdienmodel

Het tegengaan van overconsumptie: dat was het belangrijkste motief van Elif Algu (41) uit Amsterdam om Recycle Sint op te richten. Zes jaar geleden organiseerde ze voor het eerst een speelgoedruilbeurs op de school van haar kinderen: „Ik kwam op het idee toen ik na een pakjesavond bij oma een nieuw bordspel in de kast wilde zetten, zag ik dat we daar precies hetzelfde spel nog ongeopend hadden staan. Waar zijn we met z’n allen mee bezig, vroeg ik me af.”

Op die eerste ruilbeurs kwamen vijftien ouders af, daarna ging het snel: ze vroeg de medewerkers van het reclamebureau waarvan ze mede-eigenaar is om haar te helpen het idee groter te maken. Er kwam een website met informatie over hoe ook een recycle-avond te organiseren en een promotiefilmpje. Een verdienmodel zit er niet achter.

Waarom het idee aanslaat, is duidelijk: de berg speelgoed in huis die steeds groter wordt, de miskopen die niet eens worden gebruikt, aankopen om maar iets in de schoen te kunnen doen. Elk jaar weer de kosten. En dan nog al dat plastic dat slecht is voor het milieu.

Precies dat milieu-aspect sprak Bianca Pipping (43) aan, de organisator van Recycle Sint in Dordrecht. Dat doet ze sinds 2016. Vlak daarvoor had ze een eigen speelotheek geopend, ook een manier om te besparen op de aankoop van speelgoed.

Het is niet de bedoeling dat mensen hun oude meuk komen dumpen

Elif Algu

Ze maakt nu gebruik van informatie op de website. „Ik heb het standaard-persbericht gebruikt om naar lokale media te sturen. En ook het waardebonnensysteem heb ik overgenomen.” Veel werk vindt ze de organisatie niet. „Je schuift wat tafels bij elkaar en print wat bonnetjes uit. De hal van deze seniorenflat gebruik ik vaker als locatie voor evenementen.” Elders wordt de ruilbeurs georganiseerd in buurthuizen, scholen, huiskamers of bijvoorbeeld in een yogastudio.

Knuffels niet toegestaan

Bianca Pipping vraagt ouders om compleet en schoon speelgoed mee te nemen, knuffels zijn uit hygiënische overwegingen niet welkom. Ook Recycle Sint-oprichter Elif Algu wil dat er kwalitatief goed speelgoed tegen ander kwaliteitsspeelgoed wordt geruild. „Het is niet de bedoeling dat mensen hun oude meuk komen dumpen en dan naar de winkel gaan om weer nieuw spul te kopen.”

Met Recycle Sint wil ze duurzaamheid „uit de hoek van de groene gekkies” trekken, zegt ze. „Aan gebruikte spullen kleeft nog steeds een beetje het gevoel van armoede. Ik zou graag willen bijdragen aan een cultuuromslag. Bij vintage meubelen en kleding is dat al grotendeels gebeurd.”

Daar komt nog iets bij: het gemak. Algu: „Als drukke moeder vind ik het ook ontzettend handig om in één avond klaar te zijn met mijn sinterklaasinkopen.”

En je kunt voor meer dan Sinterklaas naar Recycle Sint. Jeroen Geertsma (34) bijvoorbeeld, staat met zijn dochter Joëlla (5) voor een tafel met speelgoed dat je kunt krijgen voor een bonnetje met een 1 erop. De boodschappentas die hij bij zich heeft zit al vol spullen. Hij haalt er een doos met het spel Party&Co uit: „Zo goed als nieuw, het plastic zit er nog omheen.” Verder zitten in de tas autootjes, viltstiften en twee kinderklokken, „heel praktisch”. In zijn andere hand heeft hij een doorzichtige zak vol lego. „Daar speelt mijn zoon graag mee.”

Voor wie nog inspiratie zoekt. Lees ook: Cadeautips van NRC: geef eens een klassieker

Het is niet alleen speelgoed voor in de schoen, maar ook om weg te geven op partijtjes van vriendjes van zijn kinderen. „Kopen is niet ons ding”, zegt hij. „Al zouden we het geld hebben, dan nog zouden we proberen dingen tweedehands te krijgen. We vinden het het geld niet waard om ons huis vol te stampen met nieuwe spullen. Daarom gaan we ook eens in de drie weken naar de speelotheek.”

En ja, het is ook handig om snel klaar te zijn. Thuis hebben ze een kast met tweedehandsspullen om cadeau te doen. „We hebben geen zin om elke keer naar de winkel te moeten als er weer een feestje is.”