Gij zult uw eigen iPhone niet fixen

Krak! Als je telefoon dat geluid maakt, is het tijd voor een nieuw scherm. Laat je ’m snel fixen bij de winkel op de hoek of breng je ’m naar een servicepunt van de fabrikant?

Bij iPhones, waarvan er twee miljard verkocht zijn, is dat lastig. Apple verkoopt geen vervangende onderdelen aan niet-gecertificeerde reparateurs. Wie ‘vreemde’ componenten gebruikt, riskeert zijn garantie.

De Amerikaanse fabrikant eist de regie op in de reparatiemarkt, die groeit dankzij de enorme handel in refurbished iPhones. Afgelopen voorjaar klaagden onafhankelijke reparateurs dat iPhones onbruikbaar werden als je er een niet-origineel scherm op monteerde. Apple noemde dat een softwarefout en corrigeerde die, na kritiek.

Het past in Apples traditie om apparaten ontoegankelijk te maken voor onbevoegden. Gebruikte onderdelen zijn taboe, van twee kapotte iPhones één werkend toestel maken, dat gaat niet zomaar.

Nieuwe iPads en MacBooks hebben een T2-chip die sommige reparaties door derden onmogelijk maakt. Alleen Authorized Apple Service Providers met door Apple gecontroleerde apparatuur kunnen vervangende onderdelen ‘activeren’.

Mod Squad

In een reactie stelt Apple dat de kwaliteit van niet-originele onderdelen discutabel is. De producten zouden ook te complex zijn voor niet-gespecialiseerde experts.

Maar er is nog een reden. Techsite The Information berichtte vorige maand over nagebouwde iPhones en iPads die de Chinese markt overspoelden en Apple miljarden gekost heeft. De fraudeurs – Mod Squad werden ze genoemd – misbruikten serienummers met garantie.

De truc: bij bepaalde defecten ruilt Apple toestellen ongezien om. Door een ‘dood’ – niet meer op te starten – toestel vol neponderdelen in te leveren, kregen fraudeurs een nieuw apparaat terug, klaar om door te verkopen.

De fraude waaierde uit. Ook bij Apple-reparateurs in Nederland werden vorig jaar regelmatig nepapparaten aangeboden, blijkt uit een rondgang van NRC. Een praktijkvoorbeeld: iemand meldde zich met honderd kapotte iPad Pro’s, een andere stroman stond met zestig ‘defecte’ imitatie-iPhones aan de balie. Telefonisch werden wel duizend toestellen aangeboden, zegt een ingewijde.

Als er bedrog vermoed werd, kreeg Apple een waarschuwing. Soms liet Apple neptoestellen expres door om de fraude te onderzoeken en te kijken of er geen eigen medewerkers serienummers lekten.

Apple kreeg de fraude onder controle door (het checken van) serienummers online af te schermen en de inspectie te verbeteren. Elk toestel wordt nu gewogen, met een lampje beschenen en met een magneetje betast, een server op afstand controleert de serienummers van elk onderdeel. Er rouleren nog nep-koptelefoons van Beats (eigendom van Apple), maar die fraude is beduidend minder groot.

Lees ook: NRC test de 9 beste smartphones van 2018.

Recht op reparatie

Door dat extra strenge diagnosebeleid wordt het fixen van je iPhone buiten Apple om nog lastiger. Maar heb je als eigenaar niet het recht op een goede gebruiksaanwijzing en originele vervangonderdelen? Achttien Amerikaanse staten proberen een right to repair-wet in te voeren. Ook de EU overweegt zo’n maatregel.

Apple is tegen die wet. Het bedrijf blokkeert ook de handel in gebruikte reserveonderdelen. Goede componenten van kapotte telefoons worden zelden opnieuw gebruikt, maar vernietigd en verwerkt tot grondstof. Slecht voor het milieu? iPhones zijn juist milieuvriendelijk omdat ze lang updates krijgen, vindt Apple.

Het bedrijf belooft schermreparaties – de meest gangbare schade – te versnellen. Voor de kalibratie, het afstellen van een scherm, is straks geen dure laser-apparatuur meer nodig. Je moet wel bij een geautoriseerde reparateur aankloppen.

Het blijft wringen, dat afschermen van de reparatiemarkt. Eerder dit jaar beloofde Apple versleten iPhone-batterijen voor een zacht prijsje te vervangen omdat de software toestellen vertraagde. Om lange wachttijden te mijden kozen veel klanten voor de winkel ‘om de hoek’. Ze lopen wel risico – batterijen kunnen vlam vatten – en verspelen de garantie.

Zo heeft Apple zijn klanten in de houdgreep: zelfs voor de rechtmatige eigenaar is de binnenkant verboden toegang.