Bij kunstbeurs PAN: geen kenners meer, maar bezoekers

Is uw kunstwerk geschikt voor een museumcollectie? Op PAN Amsterdam, de beurs voor kunst, antiek en design waarvan zaterdag de 32ste editie van start ging, is sinds drie jaar een dagelijks lezingenprogramma: PAN Podium. Dit jaar is het overkoepelende thema ‘Van verzameling naar museum’. Tot de sprekers behoren tal van museummedewerkers en andere kunstautoriteiten.

Van een geheel andere orde zijn de rondleidingen die PAN ook organiseert. Desgewenst kunt u zich over de beurs laten gidsen door bekende Nederlanders als prinses Margarita en Heel Holland Bakt-jurylid Janny van der Heijden.

Nog niet zo lang geleden was PAN Amsterdam een soort Tefaf light, een beurs voor de beste Nederlandse antiquairs aangevuld met een selectie uit de betere kunsthandels voor naoorlogse en hedendaagse kunst. Bij bijna alle deelnemers werd kunst verkocht die ook voor museumcollecties geschikt was.

De afgelopen jaren veranderde PAN van karakter. Veel Tefaf-deelnemers haakten af en het zwaartepunt verschoof van antiek naar hedendaagse kunst, sieraden en design.

Welbeschouwd biedt PAN nu twee beurzen voor de prijs van één. Een nog altijd kwalitatief hoogstaande, jaarlijks kleiner wordende beurs voor antiek en vooroorlogse kunst. En daarnaast een steeds groter wordend evenement voor hedendaagse kunst. Moderne kunst van een allooi dat je zelden in musea tegenkomt.

Met de komende Tefaf heeft PAN dit jaar nog slechts dertien deelnemers gemeen. Met Art Rotterdam, de belangrijkste Nederlandse beurs voor hedendaagse kunst, zes deelnemers. Maar met de KunstRAI, een beurs die grossiert in schaamteloos commerciële schilderkunst en kitscherige fotografie, deelt PAN liefst 28 deelnemers.

Lees ook: Kunstbeurs PAN Amsterdam is soms net een miljonairsbeurs

Erwin Olaf

Aalderink, een in oosterse kunst en etnografica gespecialiseerde kunsthandel in Amsterdam, was vaste deelnemer aan PAN. In een brief aan zijn vaste klanten legde eigenaar Willem Bouwman onlangs uit waarom hij dit jaar is afgehaakt. Niet alleen de verschuiving naar moderne kunst, maar ook de belangstelling is hem slecht bevallen. „Gewend als wij zijn aan liefhebbers en kenners veranderde het publiek steeds meer in ‘bezoekers’,” schrijft Bouwman.

Voor zijn vaste relaties opende hij daarom een tentoonstelling in zijn kunsthandel die gedurende PAN is te zien. Bij de opening zaterdagmorgen was het druk in zijn winkel. „Alleen maar verzamelaars”, stelde Bouwman tevreden vast.

Toch valt in de RAI genoeg te genieten. Neem alleen al de mooiste stand van de beurs, de vierenhalve meter hoge Wunderkammer van Bruil & Brandsma Works of Art. Zoveel wonderschone curiositeiten zie je slechts zelden bijeen. Of neem de stand van Morentz, de Brabantse handelaar in vintage design, waar even bijzondere als onbetaalbare door architecten ontworpen meubels te zien zijn.

Nog een attractie is de tentoonstelling ‘De keuze van Erwin Olaf’. De fotograaf portretteerde acht kleurrijke Amsterdammers in hun eigen omgeving met kunstwerken van PAN-deelnemers. In een theatrale setting toont Olaf zijn foto’s samen met de kunstwerken. Bijvoorbeeld drag queen Jennifer Hopelezz in roze outfit met een al even roze sculptuur van Jeff Koons. En de 90-jarige Blonde Sien in café Rooie Nelis met een Veronese tafellamp van ontwerper Piet Hein Eek. Verrukkelijke portretten die treffend de disharmonie van PAN verbeelden.