Geef mantelzorger nu al erkenning

Ja, dat kan. Er zijn verschillende mogelijkheden om een mantelzorger te belonen. Notaris Erna Kortlang van Teekens Kartsens Advocaten Notarissen zet ze op een rijtje.

De mantelzorger kan in aanmerking komen voor een verhoogde partnervrijstelling. Dan betaal je minder erfbelasting na het overlijden van de persoon die werd verzorgd. Mantelzorger en zorgbehoevende moeten dan meerderjarig zijn, ingeschreven staan op hetzelfde adres en langer dan zes maanden voor het overlijden een notarieel samenlevingscontract met elkaar hebben gesloten, waarin een wederzijdse zorgverplichting is opgenomen. Zij mogen geen bloedverwanten zijn in de rechte lijn, zoals (groot)ouders en (klein)kinderen. Een mantelzorgend inwonend kind komt voor deze regeling dus niet in aanmerking.

Als een van de kinderen zijn of haar ouders meer zorg geeft dan de andere kinderen doen, wil dat kind om die reden ook vaak een groter deel van de erfenis. Het kind kan na het overlijden van de ouder dan een eenmalige, billijke vergoeding claimen bij de mede-erfgenamen. Lukt dat niet, dan kan dat desnoods via de rechter – al zijn er niet veel gevallen bekend waarin dit is gebeurd.

Voor de berekening van de billijke vergoeding bestaat geen rekentabel, dus je moet het bedrag zelf bedenken. Wel moet je kunnen aantonen dat het mantelzorg betrof met economische waarde. Dat wil zeggen: dat de zorg anders door een extern persoon gedaan zou zijn. Denk aan frequente ritten naar het ziekenhuis, schoonmaakwerk en werk in de tuin. Over de vergoeding moet wel erfbelasting worden betaald.

Trammelant

Dan is er ook nog de mantelzorgwaardering vanuit de overheid, in de vorm van een financiële tegemoetkoming: een mantelzorgpas die korting geeft via groepsactiviteiten voor mantelzorgers. Hoe dit geregeld is, verschilt per gemeente. Het wmo-loket in de gemeente waar de verzorgde woont, kan er alles over vertellen.

Maar er zijn nog meer manieren om een mantelzorger te belonen. Als je als ouder(s) vindt dat een van de kinderen iets extra’s verdient, bespreek dit dan met de andere kinderen, zodat zij je beweegredenen begrijpen en hun broer of zus dat extraatje gunnen. Je kunt het geld goed bij leven alvast geven of schriftelijk vastleggen, liefst met motivatie, in een testament of in een codicil dat je met datum en handtekening inlevert bij de notaris.

„Veel ouders regelen dit soort dingen in het geheim en dat geeft vaak trammelant”, aldus Else-Marie van den Eerenbeemt, familietherapeut en auteur van het boek Wie krijgt de gouden armband van moeder? Zij adviseert om een codicil nooit thuis te bewaren, omdat het dan gemakkelijk ‘zoekraakt’ wanneer er dingen in staan die andere erfgenamen niet aanstaan. „En plak ook geen stickers met namen onder spullen. Die zijn namelijk ook snel verdwenen of verplaatst.”

Nog een advies van Van den Eerenbeemt: „Geef niet aan één kind extra geld of goederen onder het mom ‘de andere kinderen hebben het financieel veel beter’. Leg het uit en doe een beroep op de gunfactor.” Bij erven gaat het namelijk vaak niet om de financiële waarde van geld of goederen, maar om emoties. ‘Zij was altijd al het lievelingetje van vader en nu krijgt ze ook nog eens extra geld omdat ze zogenaamd zielig is.’ Onderschat de familiedynamiek niet, zegt Van den Eerenbeemt: „Elk kind heeft zijn eigen waarheid over zijn of haar ouders.”

Voorkomen is beter dan genezen, voegt Van den Eerenbeemt toe: „Geef die mantelzorgende broer, zus of een ander familielid erkenning vóór het overlijden van de ouder. Laat merken dat je zijn of haar zorg waardeert. Dat scheelt later ruzie.”