Ook Baudet wil niks van Bannons populistische opstand weten

Niets minder dan een wereldwijde populistische opstand. Dat wil Steve Bannon, voormalig campagnestrateeg van Donald Trump, ontketenen met zijn nieuwe beweging ‘The Movement’. Te beginnen in Europa, door radicaal-rechtse partijen te verenigen onder één vlag voor de Europese verkiezingen in mei. Maar het wordt steeds meer de vraag of het wel iets wordt met The Movement.

Zo lieten het Vlaams Belang en de PVV eerder deze week al weten niets met de organisatie te maken willen hebben. Al sluiten zij een aparte samenwerking met Bannon, los van The Movement, niet uit. Forum voor Democratie van Thierry Baudet zegt nu desgevraagd Steve Bannon niet eens te willen ontvangen. „Er komt geen afspraak. Wij hebben geen Amerikaanse organisatie nodig om ons te ontwikkelen”, aldus een woordvoerder van FvD.

Er komt geen afspraak. Wij hebben geen Amerikaanse organisatie nodig om ons te ontwikkelen

Woordvoerder Forum voor Democratie

Vlaams Belang en de PVV zijn vooral niet gecharmeerd van Mischaël Modrikamen, de leider van de Waalse radicaal-rechtse splinterpartij Parti Populaire, die The Movement begin vorig jaar heeft opgericht. Dat was niemand opgevallen tot Modrikamen afgelopen voorjaar een telefoontje kreeg van Brexit-voorman Nigel Farage, die hij kende van een eerder avontuur in het Europees Parlement. ‘Bannon komt naar Europa. Ik heb hem verteld over jou en The Movement. Ik denk dat jullie moeten lunchen’, zei Farage volgens Modrikamen. De vonk sloeg over. „We konden elkaars zinnen afmaken”, vertelde Modrikamen vorige week in de ontvangstruimte van zijn uitgestrekte villa aan de rand van Brussel.

The Movement

Bannon en Modrikamen zijn kritisch op immigratie, willen de radicale islam bestrijden en macht vanuit de EU terug hevelen naar de lidstaten. Sinds Bannon zijn plannen met The Movement bekendmaakte („Ik ga voor de winst. Ik ga voor de macht”, zei hij in juli tegen The Daily Beast) meldt de ene na de andere journalist zich bij de Brusselse villa van de Waalse politicus en advocaat. Bannon komt pas in november naar Europa, dus Modrikamen voert voorlopig het woord. Ruim zeventig interviews gaf hij de voorbije maanden.

Het stoort Vlaams Belang en de PVV dat Modrikamen The Movement in die gesprekken aanvankelijk opwierp als een soort nieuwe pan-Europese partij die radicaal-rechts wel even zou verenigen. Marcel de Graaff, leider van de PVV in het Europees Parlement, noemt „onjuiste uitlatingen in de media over samenwerking door de heer Modrikamen” als voornaamste reden dat de PVV samenwerking weigert.

Modrikamen heeft zijn retoriek intussen gematigd. „We zijn geen politieke partij, geen politieke fractie en ook geen massabeweging. We zijn een club van gelijkgezinden. Wij helpen graag bij het oprichten van een nieuwe, populistische fractie in het Europees Parlement, maar dat is geen doel op zich”, zegt hij nu.

Lees ook dit interview met Cas Mudde die de opkomst van het rechts-populisme in Europa volgt: ‘De politieke elite is zelf bijna radicaal-rechts’

Le Pen en Salvini

Het lijkt al te laat. Ook Marine Le Pen van het Franse Rassemblement National, het voormalige Front National, zette The Movement onlangs flink op zijn plaats. „Meneer Bannon komt niet uit een Europees land, hij is Amerikaans. Zijn beweging zal studies, onderzoeken en analyses leveren ... Maar de politieke kracht achter de Europese verkiezingen zijn alleen wij en wij alleen”, zei Le Pen op een persconferentie met Mateo Salvini, de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken en leider van de rechts-radicale Lega.

De partijen van Le Pen en Salvini zitten met de PVV en het Vlaams Belang in dezelfde Europese fractie, maar bijvoorbeeld de radicaal-rechtse AfD uit Duitsland en de Zweden-Democraten zitten weer in een andere fractie in het Europees Parlement. Zo is Europees radicaal-rechts tot nu toe verdeeld.

Ook na de oorwassing door Le Pen gaven Bannon en Modrikamen hun ambitie om een leidende rol te spelen in Europa nog niet helemaal op. In januari willen ze een top organiseren in Brussel waar alle radicaal-rechtse leiders in Europa zich moeten presenteren onder de vlag van The Movement. „Samen met Steve reis ik de komende maanden door Europa om de verschillende leiders daarvoor te vragen. Een afspraak met Wilders staat, Baudet heb ik telefonisch al gesproken”, aldus Modrikamen vorige week.

Jan Roos

Nu blijkt dus dat een afspraak tussen Bannon en Baudet er niet komt en met Wilders alleen als Bannon zijn partner Modrikamen, inclusief zijn organisatie, terzijde schuift. Wat de reputatie van Modrikamen niet helpt is dat de subsidie voor zijn Europese politieke partij ADDE, waarvan het Nederlandse VNL van Jan Roos en UKIP van Nigel Farage lid waren, in 2016 door het Europees Parlement werd stopgezet. Aanleiding hiervoor waren publicaties door NRC en het Belgische onderzoeksplatform Apache over het ronselen van donateurs. „Toen wist ik dat ik een beweging moest oprichten die volledig los staat van de EU. Anders zouden ze me blijven belasteren”, zei Modrikamen daar vorige week in Brussel over.

Dat werd dus The Movement. Volgens Modrikamen werken er ondertussen vijf mensen voor de organisatie en wordt de staf vanaf november uitgebreid. Behalve met de top in januari wil The Movement radicaal-rechts ondersteunen met kostbare, Europawijde opiniepeilingen op basis waarvan partijen hun politieke boodschap kunnen afstemmen. Volgens Modrikamen zijn er tot nu toe „enkele miljoenen” geïnvesteerd in de organisatie, vooral door Steve Bannon.

De komende weken moet blijken of Bannon zijn investeringen en Modrikamen aan de kant schuift nu hij op het verkeerde paard heeft gewed en bovendien te grote ambities koestert. „Als Bannon zich reorganiseert tot een firma die diensten aanbiedt om beter verkiezingen te kunnen winnen, dan kunnen we praten”, zei Europarlementariër Gerolf Annemans van Vlaams Belang deze week. Zo blijkt het verenigen van radicaal-rechts in Europa lastiger dan het vanuit de VS mag lijken.