Lelystad wil het regioziekenhuis niet kwijt

Op de parkeerplaats voor het Zuiderzeeziekenhuis is op woensdagochtend plek zat. In de hal is het rustig, een jongen ondersteunt zijn vriendin met gipsvoet, een oudere man eet in de kantine zwijgend een saucijzenbroodje.

Briefjes hangen er niet, maar vraag je het patiënten en bezoekers dan heeft niemand er níet over gehoord. Dinsdag werd bekend dat de IJselmeerziekenhuizen, waaronder het MC Zuiderzee in Lelystad valt, uitstel van betaling hebben aangevraagd. Donderdagochtend werd de groep ziekenhuizen failliet verklaard door de rechtbank Midden-Nederland.

Lees ook: IJsselmeerziekenhuizen failliet verklaard

Ook het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam staat op omvallen. Maar anders dan bij die instelling, is er in Lelystad geen ander ziekenhuis dat de zorg in de stad kan overnemen. Sluit dit ziekenhuis, dan heeft Lelystad (77.000 inwoners) geen ziekenhuis meer, geen spoedeisende hulp of intensive care. De afdeling verloskunde sloot dinsdag al zijn deuren.

„Een ramp”, zegt Wim Wolschrijn, terwijl hij met stevige pas de hal van het ziekenhuis verlaat. De Lelystedeling komt er regelmatig, deze ochtend weer voor een simpele controle. Ja, dat het ziekenhuis niet de „nieuwste foefjes” had, zag hij ook wel. „Maar de zorg was gewoon goed. En het hoeft toch ook niet overal zo hightech?”

Op de groei gebouwd

Een prima ziekenhuis, vindt ook mevrouw G. Bleeker (63). „Ik heb hier een abonnement.” Dat er problemen waren had ze de afgelopen tijd wel gemerkt. Lege bedden om haar heen werden niet opgemaakt. „Dit is nu zeker het eten van gister”, had ze als grap gisteravond aan de verpleegster gevraagd. Die had gelachen, maar, zegt Bleeker, „met tranen in de ogen”. „Er zijn er die deze ellende nu al voor de zoveelste keer meemaken. Verschrikkelijk.”

Het MC Zuiderzee kent een lange geschiedenis van problemen. De hoge verwachtingen van 1982, toen in Lelystad het eerste ziekenhuis van de provincie opende, werden nooit echt ingelost. Met een capaciteit van 300 bedden was het gebouwd op de groei. Maar Lelystad werd nooit de grote stad die men dacht dat het zou worden.

Een fusie in 1990, met het ziekenhuis in Emmeloord, werd een mislukking. In 2009 werd een faillissement op het laatste moment voorkomen dankzij tientallen miljoenen overheidssteun, van gemeente, provincie en Rijk. De instelling was, zei toenmalig minister Ab Klink (Volksgezondheid, CDA) een ‘systeemziekenhuis’. Zo belangrijk voor de regio, dat een faillissement koste wat kost voorkomen moest worden.

In 2018 lijkt een vergelijkbare reddingsoperatie er niet te komen. Dinsdag schreef verantwoordelijk minister Bruno Bruins (Volksgezondheid, VVD) aan de Tweede Kamer dat hij onderzoekt wat de gevolgen van het eventuele verdwijnen van de ziekenhuizen zijn voor andere ziekenhuizen in de regio. Patiënten in Lelystad zouden dan bijvoorbeeld naar Almere moeten, of naar Harderwijk of Zwolle, allemaal een half uur tot driekwartier met de auto.

Prijsvechters

Lelystedelingen op de stoep van het Zuiderzee tonen zich verontwaardigd. Dat hún stad, een provinciehoofdstad nota bene, straks misschien geen ziekenhuis meer heeft? Onbestaanbaar. Maar velen vertellen ook: voor een echt serieuze operatie ging je toch al naar elders.

Margriet Hoekstra uit Urk zet haar broer deze ochtend af, voor „een echootje”. De verpleegsters zijn hier „zó lief”, zegt Hoekstra. „Maar ik zeg altijd maar: in ziekenhuizen in Zwolle en Amsterdam zijn de dokters met een 10 afgestudeerd.” Haar broer Klaas (54) vult aan: de vloeren plakten, de bedden waren niet altijd even schoon. „En als er een keer echt iets mis was, dan stuurden ze je door naar Zwolle of Sneek.” Broer en zus weten wel waar het mis ging bij het Zuiderzee: „managers”, die „veel te veel geld” verdienden.

In 2009 werd de ziekenhuisgroep, tegelijk met het Slotervaartziekenhuis, overgenomen door zorgondernemer Loek Winter. De saneringsrondes die hij de afgelopen jaren doorvoerde in de ziekenhuizen, die hij tot een soort prijsvechters wilde omvormen, hadden niet het gewenste effect.

Een cateringmedewerker die zijn naam niet wil geven om zijn positie niet te beschadigen, vertelt over de geruchten die hij al lange tijd in de koffiekamers hoorde. „Ze wilden er hier een soort polikliniek van maken, zoals ze nu al hebben in Emmeloord.” Daar werd het ziekenhuis, eveneens onderdeel van de IJsselmeergroep, uitgekleed en is alleen nog bepaalde specialistische zorg te krijgen.

Ze werkt op afdeling 2.0, chirurgie, als voedingsassistent. Maar haar naam heeft de vrouw die met wat collega’s staat te roken toch liever niet in de krant. „Het is voor ons allemaal zo’n klap”, zegt ze. „En niemand weet iets. Ik had het er net nog met mijn leidinggevende over. Hij kon enkel zeggen: goed je mail in de gaten houden.” Ze herhaalt wat een collega net zei en wat de stemming „zo mooi” omschrijft. „Het is net of iemand van wie we allemaal erg houden is doodgegaan, en wij als familieleden gewoon door moeten gaan. Vooral voor de patiënten.”

Update (25-10-2018): bij eerste publicatie van dit artikel was een faillissement van de ziekenhuizen volgens het bestuur “mogelijk onafwendbaar”, maar waren zij nog niet failliet verklaard. Dat gebeurde donderdagochtend, en daarop is de tekst aangepast.