De ontkerstening van de maatschappij

Broeder Diederik van Lingen van het Apostolaat van Troost, te herkennen aan het kruisspeldje op zijn jas, loopt als een herder door de Sint-Janskathedraal in ’s-Hertogenbosch. Ja, hij maakt zich zorgen om ‘zijn’ kerk. „Het zijn zware tijden, maar iedereen heeft zijn kruis te dragen, groot of klein.”

Gelovigen die een kaarsje aansteken in de Mariakapel en dagjesmensen met tasjes van Hunkemöller en H&M die zich vergapen aan het indrukwekkende kerkinterieur. De kerkdeur staat hier wagenwijd open voor iedereen. Maar hoewel het katholicisme nu nog het grootste geloof in Nederland is (bijna een kwart van de gelovigen noemt zichzelf katholiek) bezoekt nog maar 14 procent de mis, blijkt uit het laatste rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Het slechte nieuws over seksueel misbruik draagt bij aan de toenemende afkeer van de Katholieke Kerk, denkt Van Lingen. „Die misbruikschandalen zijn natuurlijk afschuwelijk, maar dat is niet de hele kerk. Het is een deel van de priesters en bisschoppen dat fout is geweest. Daar moet men niet de gehele kerk op afrekenen.”

Een hele gemeenschap aanspreken op de daden van een kleine groep: daar kan een zekere minderheidsgroep over meespreken.

Het CBS laat ook zien dat voor het eerst een meerderheid van de Nederlanders niet-gelovig is (50,7 procent). Kleine kanttekening: het betreft mensen die zich niet tot een godsdienstige of levensbeschouwelijke groep rekenen. Ik moet denken aan een uitspraak van de Algerijnse schrijver Kamel Daoud, die waarschijnlijk voor meer mensen geldt: „De religie is voor mij een vorm van openbaar vervoer die ik niet neem. Ik houd ervan om naar God te gaan, maar te voet, niet met een georganiseerde reis.”

Van Lingen snapt dat mensen zich afkeren van de kerk als instituut, al kan hij zelf niet aan het idee wennen. „We hebben een schitterende liturgie, een mooi koor ook, dat zingt de prachtigste missen. De versiering om de eucharistie heen, de communie en het Evangelie… het is allemaal te mooi om los te laten.”

Nieuwe aanwas is er nauwelijks. Broeder Van Lingen wijt het aan de secularisatie van de maatschappij. „De vorige generatie ging niet meer naar de kerk, tieners nu weten amper wie Christus is. We hebben het niet meer over ontkerkelijking maar over ontkerstening.”

De enige manier om het tij te doen keren, denkt hij, is dat het „antieke deel” van de kerk de teugels vroeg of laat moet laten vieren. „Twee homofiele jongens die de hostie willen ontvangen of communie willen doen, dat zou moeten kunnen. Waarom niet? Het draait om het geloof, niet om het instituut.”

Lotfi El Hamidi (L.elHamidi@nrc.nl@Lotfi_Hamid) schrijft op deze plek een wisselcolumn met Tom-Jan Meeus.