Redding ziekenhuizen is ver weg

Lelystad heeft straks een vliegveld, maar misschien geen ziekenhuis meer. Ook voor patiënten in de omgeving van Dronten, Emmeloord en Urk dreigt de afstand tot het dichtstbijzijnde ziekenhuis aanzienlijk groter te worden.

Dat is het gevolg van acute financiële problemen bij het IJsselmeerziekenhuis, net als MC Slotervaart in Amsterdam eigendom van onder anderen zorgondernemers Loek Winter en Willem de Boer. Beide ziekenhuizen – de enige private algemene ziekenhuizen in Nederland – vroegen dinsdag uitstel van betaling aan. Eerder gingen ziekenhuizen in Dokkum en Spijkenisse failliet. Maar het is voor het eerst dat twee ziekenhuizen van deze omvang tegelijk ten onder dreigen te gaan.

Een bewindvoerder neemt de regie over en gaat de mogelijkheden voor een doorstart onderzoeken. Echter: „De kans is reëel dat op korte termijn faillissement wordt aangevraagd”, temperde de directie de verwachtingen bij de ruim tweeduizend medewerkers.

Tot die tijd blijven de nu in totaal 350 aanwezige patiënten gewoon behandeld worden, benadrukten directeuren Mariska Tichem (Slotervaart) en Sjoerd de Blok (IJsselmeer) op een persconferentie.

Wel werd de afdeling spoedeisende hulp van het Slotervaartziekenhuis dinsdagmiddag om 12.30 uur gesloten.

Directe aanleiding van de surséance is de weigering van Zilveren Kruis, onderdeel van Achmea, om een noodkrediet te verstrekken. De zorgverzekeraar is voor beide ziekenhuizen de belangrijkste financier omdat in de gebieden rond Amsterdam en Almere Zilveren Kruis de meeste verzekerden heeft. „De financiële situatie bleek slechter dan verwacht”, liet de verzekeraar weten. „Hierdoor werden wij verrast.”

Maar de problemen bij beide ziekenhuizen zijn structureel. Terwijl de Amsterdamse instelling vooral last heeft van dure inhuur van duur personeel en overcapaciteit aan ziekenhuisbedden in de hoofdstad, kampt het IJsselmeerziekenhuis met locaties in Lelystad, Dronten, Urk en Emmeloord juist met een krimpende patiëntenpopulatie in een toch al dunbevolkt gebied. Tegelijkertijd worstelen de ziekenhuizen met achterstallig onderhoud en eisen zorgverzekeraars betere zorg tegen lagere kosten.

Onvermurwbaar

„Dat vraagt om grote veranderingen en nieuwe zorgconcepten”, zei De Blok, die in juli in Lelystad werd benoemd om orde op zaken te stellen. „Daarvoor was de tijd te kort.”

De nakende ondergang van de ziekenhuizen voedt de discussie over de levensvatbaarheid van perifere zorginstellingen en de machtige positie van zorgverzekeraars. Zilveren Kruis is de belangrijkste schuldige van de surséance, vinden ziekenhuisdirecties en personeel.

Lees ook: Een ziekenhuis in verval, over de neergang van het Slotervaartziekenhuis

Ondanks flinke reorganisaties en zelfs een voorstel tot een geregisseerde ontmanteling van het MC Slotervaart – een „zachte landing” in de woorden van Tichem – bleek Zilveren Kruis onvermurwbaar. Het personeel is woedend.

Uitgerekend dinsdag deed het VUMC vanwege ICT-problemen een beroep op de spoedeisende hulp van het Slotervaarziekenhuis. „Dus hoezo overcapaciteit?” vraagt een lid van het medezeggenschapsorgaan.

Zilveren Kruis heeft de gemeenten Amsterdam en Lelystad verzekerd dat de zorgverlening niet in de knel komt. In Lelystad zijn ze daar niet helemaal gerust op. „Het college acht het van zeer groot belang dat er een ziekenhuis is en blijft voor de inwoners van Lelystad en de omliggende gemeenten”, stelde het gemeentebestuur in een verklaring.