Erdogan: ‘Deze barbaarse moord is gepland’

De Turkse president Erdogan heeft dinsdag de druk op Saoedi-Arabië opgevoerd in verband met de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi. Erdogan sprak van een „geplande”, „barbaarse” en „politieke” moord op het Saoedische consulaat. Hij eist dat de Saoediërs met antwoorden komen op de vragen van de Turkse politie en dat ze de verdachten uitleveren aan Turkije.

Erdogans verklaring is de voorlopige apotheose van weken vol onthullingen over de moord, die zijn geregisseerd door de Turkse autoriteiten. Elke dag publiceerden regeringsgezinde media nieuwe details over de moord, op basis van anonieme bronnen rond de regering en de politie. Erdogan had zich tot nu toe op de vlakte gehouden over de zaak, maar beloofde dinsdag de „naakte waarheid” aan het licht te zullen brengen.

Erdogan kwam met een gedetailleerde chronologie van de gebeurtenissen, waarin hij veel details bevestigde die al waren gelekt naar de pers. Maar hij ging niet zo ver dat hij de kroonprins direct in verband bracht met de moord, zoals Turkse en internationale media deden. Wel wees hij de Saoedische verklaring, dat Khashoggi om het leven is gekomen bij een uit de hand gelopen gevecht in het consulaat, van de hand.

„Het is duidelijk dat deze barbaarse moord niet zomaar is gepleegd, maar dat hij is gepland”, zei Erdogan. Daarbij wees hij op het voorbereidende werk van Saoedische functionarissen, die enkele dagen voor de moord in Istanbul arriveerden. Hij zei dat ze het Belgradobos bij Istanbul en het platteland rond de stad Yalova hebben verkend. Daar zoekt de politie naar Khashoggi’s stoffelijke overschot. Erdogan eist dat de Saoediërs vertellen waar zijn lichaam is.

Erdogan waarschuwde dat Turkije er geen genoegen mee zal nemen als alleen de uitvoerders van de moord worden gestraft. „Het zal ons noch de internationale gemeenschap tevredenstellen als enkele leden van de veiligheids- en inlichtingendiensten alle schuld krijgen. We zijn alleen tevreden als iedereen, inclusief degene die het bevel heeft gegeven, ter verantwoording wordt geroepen.”

Nieuwe verklaring

Na weken te hebben volgehouden dat Khashoggi het consulaat levend had verlaten, kwam Riad dit weekend ineens met een nieuwe verklaring: Khashoggi is vermoord door ‘losgeslagen elementen’ in de veiligheids- en inlichtingendiensten, die hun boekje te buiten zijn gegaan. De Saoediërs ontkennen dat de kroonprins op de hoogte was van de operatie. Achttien Saoediërs zijn opgepakt in verband met de moord, onder wie enkele naaste adviseurs van de kroonprins.

Erdogan sprak zijn waardering uit voor de arrestaties. Maar hij uitte zijn twijfels over de transparantie van het Saoedische onderzoek naar de moord, dat onder leiding staat van de kroonprins zelf. „Ik twijfel niet aan de eerlijkheid van de hoeder van de twee heilige moskeeën, koning Salman bin Abdulaziz. Maar zo’n cruciaal onderzoek moet gedaan worden door een onafhankelijk comité dat geen enkele connectie heeft met de moord.”

Zo probeerde Erdogan kritiek op de koning te vermijden, en tegelijkertijd de kroonprins in het vizier te houden. Want de zaak is een uitgelezen kans om de positie van Mohammed bin Salman te ondermijnen. Erdogan staat niet bepaald op goede voet met de jonge kroonprins, die Turkije onlangs indeelde bij de ‘driehoek van het kwaad’, samen met Iran en extremistische groepen in de regio. Er is sprake van een koude oorlog tussen Turkije en Saoedi-Arabië sinds de uitbraak van de Arabische Lente.

Lees ook: Zaak-Khashoggi bedreigt nu de kroonprins zelf