Brussel draagt Italië op nieuwe ontwerpbegroting te presenteren

De Europese Commissie heeft Italië gevraagd een nieuwe begroting te presenteren, een maatregel die nooit eerder is genomen tegen een land dat begrotingsregels overtreedt. Binnen drie weken moet er een nieuwe ontwerpbegroting aan Brussel worden voorgelegd. Dat bleek dinsdag uit een persverklaring van EU-commissaris Valdis Dombrovskis (Euro en Sociale Dialoog) in Straatsburg.

De populistische coalitie onder leiding van de Italiaanse premier Giuseppe Conte wil meer geld uitgeven dan met de Europese Unie was afgesproken, onder meer om een soort bijstand te kunnen invoeren en pensioenhervormingen door te kunnen voeren. Daarmee zou het tekort naar 2,4 procent van het bruto binnenlands product stijgen - 1,6 procentpunt hoger dan Italië volgens richtlijnen in 2019 zou moeten hebben. Voorgaande kabinetten hadden juist met de EU afgesproken dat het begrotingstekort binnen twee jaar weggewerkt moest zijn.

Twee scenario’s waren vanuit Brussel denkbaar: de begroting moest in haar geheel terug naar de tekentafel of delen zouden moeten worden herzien. Een volledige afwijzing van de begroting van de Vijfsterrenbeweging en de Lega is een duidelijk signaal van de EU: het verder laten oplopen van het tekort is niet acceptabel. Het is de eerste keer dat de Commissie een begroting volledig verwerpt.

Dombrovskis stelde dat de Commissie de maatregelen “betreurenswaardig”. Wel haalde hij in zijn verklaring uit naar de populistische regering van Conte, die “openlijk en bewust” de Brusselse afspraken schendt:

“We zien geen alternatief, Italië gaat openlijk tegen eerdere Europese afspraken in. Europa is gebouwd op vertrouwen - dat vertrouwen is gebaseerd op regels waaraan iedereen zich moet houden. Het verbreken van die regels voelt misschien als losbreken of zelfs ontsnappen, een fijn gevoel. Maar staatsschulden kunnen zwaar drukken - niet alleen op één lidstaat maar op alle lidstaten. Daarom moeten we er samen voor zorgen dat schulden binnen Europa niet te ver oplopen. Italië moet blijven proberen om de schuld omlaag te brengen, het is de vijand van de economie.”

Lees ook: Het nieuwe ‘Rome’ moet beloftes van voorgangers respecteren

‘Te weinig ruimte voor groei’

Vicepremiers Matteo Salvini en Luigi Di Maio, de eigenlijke leiders van het kabinet, vinden dat Europa te veel nadruk legt op bezuinigingen en dat Italië daarmee te weinig ruimte krijgt om te groeien. Daarin staat het land niet alleen; Griekenland en Frankrijk uitten in het verleden vergelijkbare bezwaren. De Commissie bestudeert de ontwerpbegroting van alle lidstaten van de eurozone, een les geleerd door de eurocrisis.

In het geval van Italië bleek twee dagen genoeg voor Brussel om tot het schrijven van een brandbrief aan het Italiaanse kabinet te komen. Die brief leek weinig indruk te maken op de Italiaanse coalitie, die in eerste instantie vasthield aan haar plannen omdat zij denkt met de begroting duizenden banen voor jongeren te scheppen en effectief armoede te bestrijden.

‘Geen plan B’

Vorige week vrijdag declasseerde kredietbeoordelaar Moody’s Italië nog naar het op een na laagste niveau. Het land kampt met lage groei, een gebrek aan concurrentiekracht en een te hoge staatsschuld. In eerdere Italiaans-Europese afspraken was vastgelegd dat het tekort elk jaar met 0,3 procentpunt moet krimpen. Dinsdag zei premier Conte nog tegen financieel persbureau Bloomberg dat “er geen plan B is”. Wel zei hij bereid te zijn de uitgaven eventueel iets terug te dringen en deze onder de loep te nemen.