Mannen hebben aan alle Nederlandse universiteiten meer kans om cum laude (‘met lof’) te promoveren dan vrouwen. Meestal is die kans anderhalf tot twee keer zo groot. Om de kansen te berekenen vroeg NRC bij alle Nederlandse universiteiten de totale aantallen promoties en de aantallen cum laude promoties van de afgelopen jaren op, uitgesplitst naar sekse. Geen van de universiteiten liet weten op de hoogte te zijn van het sekseverschil.
Promovendi die uitzonderlijk bekwaam en zelfstandig worden geacht, en van wie het onderzoek als heel goed wordt beoordeeld, kunnen bij hun promotie het predikaat cum laude krijgen. Aan alle Nederlandse universiteiten samen promoveerden de afgelopen jaren tussen de 4.000 en 5.000 mensen per jaar; cum laude wordt bij minder dan één op de twintig toegekend, nog geen 200 per jaar.
Schrijven mannen betere proefschriften? Daar is geen enkel bewijs voor en het is ook onwaarschijnlijk. Meisjes doen het beter op school, vrouwen studeren vaker en sneller af. En de criteria voor cum laude promoveren zijn niet objectief gedefinieerd. Daarom is er veel ruimte voor subjectieve vertekening, zoals gender bias, bevestigen deskundigen desgevraagd. Bij een prototypische wetenschapper denken mensen bijvoorbeeld eerder aan een man dan aan een vrouw, waardoor mensen mannen onbewust betere onderzoekers kunnen vinden. Mannelijke onderzoekers verdienen ook meer voor hetzelfde werk dan vrouwen en maken meer kans op subsidies. Bij elke stap hoger op de academische carrièreladder vallen meer vrouwen af.
De nu gevonden sekseverschillen in cum laude promoveren zouden daaraan kunnen bijdragen. Wie cum laude gepromoveerd is, heeft daar baat bij in de verdere carrière: het geeft meer kans op een beurs of een baan. Uit een onderzoek uit 2004, onder 238 mensen die tussen 1985 en 2000 in Groningen gepromoveerd waren, bleek dat de mensen die cum laude gepromoveerd waren vaker binnen de universiteit waren blijven werken.
‘Cum laude krijgen ze zelden’, Wetenschap, pagina W6-7