Blockchain kan een informatievuist vormen tegen ondermijning

De afgelopen twee jaar heb ik Future Of Trust conferenties bijgewoond in de Ridderzaal over blockchain. Rutger van Zuidam is een stuwende kracht achter deze conferenties. De techniek begrijp ik niet, maar de droom vind ik veelbelovend. En is potentieel revolutionair. Blockchain wordt het besturingssysteem van de 21^e eeuw genoemd. Blockchain is een disruptieve technologie die industrieën en sectoren gaat opschudden door op een totaal nieuwe (en veilige) manier databestanden te stapelen. Kan blockchain ook de veiligheidszorg volledig transformeren?

In de Ridderzaal komen mensen van zeven ministeries, de Europese Commissie, de Verenigde Naties, het Rode Kruis, de Wereldbank, APG, AFM, DNB, Deloitte, IBM, Exact.com, TU Delft, Rijksuniversiteit Groningen, TNO en internationale blockchain start-ups bijeen. Het Nederlandse bedrijfsleven en wetenschap investeren fors in blockchain. Deze whitepaper is aangeboden aan het kabinet. De droom is dat digitale grenzen tussen publieke en private organisaties weg vallen en databestanden autonoom veilig, kostenbesparend en efficiënt met elkaar gaan communiceren.

Efficiëntie

Robert Opp van de World Health Organisation legt op de conferentie uit wat hij met blockchain heeft gedaan.  Hij geeft cijfers over de enorme hoeveelheid schepen, vliegtuigen en vrachtwagens met hulpgoederen die dagelijks voor de WHO onderweg zijn naar crisisgebieden. Dat is inefficiënt, complex en buitensporig duur. Tijd gaat verloren door afstemming. Tussenpersonen spelen een (te) grote rol en zijn kostbaar. De WHO betaalde 2 procent bemiddelingskosten. Fraude en corruptie spelen een rol in het logistieke proces. En het is maar de vraag of de hulpgoederen aankomen bij de juiste burgers in nood. De WHO kiest voor blockchain – het op elkaar stapelen van blokken informatie van verschillende betrokken partijen in het logistieke proces. Door blockchain worden allerlei tussenpersonen - bijvoorbeeld financiële instellingen - ‘er uit gesneden’. De WHO maakt direct geld en hulpgoederen over aan lokale organisaties in Syrische vluchtelingenkampen. Hierdoor komen zowel geld en goederen direct aan op de plaats van bestemming. Onderdeel van de blockchain is ook een bestand van vluchtelingen in de kampen die middels iris-identificatie staan geregistreerd. Er is sprake van efficiëntie (tijdwinst), kostenbesparing en veel minder fraude en corruptie. En er is zekerheid dat de juiste vluchteling goederen en medische verzorging krijgt.

Grootboeken stapelen

Blockchain wordt vergeleken met een grootboek. Een grootboek bestaat uit lijsten waarin alle gegevensmutaties worden bijgehouden. Geld bijvoorbeeld is hoofdzakelijk te vinden in databases bij financiële instellingen waarin alle balansen en transacties worden bijgehouden. Ook identiteitsgegevens worden bijgehouden in databases. En medische dossiers en de bedrijfsgegevens van de Kamer van Koophandel. In databases van politie en Justitie staan justitiële gegevens en worden ‘grootboeken’ bijgehouden van lopende onderzoeken, informanten, verdachten, criminele netwerken etc. Indien net als in de WHO-casus beheerders van deze centrale databases elkaar vertrouwen dat de grootboeken goed worden bijgehouden dan kunnen de databases ‘gestapeld’ worden in een blockchain.

Een blockchain is een netwerk van computers die niet het exclusieve eigendom zijn van één deelnemer. Via algoritmes beslissen alle deelnemers in het netwerk welke informatie valide is en welke niet, zoals transacties die via het netwerk worden uitgevoerd. Deze informatie wordt opgenomen in blokken die samen een keten vormen.

Informatievuist

Tot zover deze ‘how-to-bluf-your-way-into-blockchain’. Maar wat als de ‘grootboeken’ van de ING worden gestapeld in een blockchain met die van toezichthouders als DNB en de AFM? Hebben we dan nog die vele honderden compliance officers nodig? Of als de ‘grootboeken’ van ondernemingen in een blockchain komen hebben we dan nog accountants nodig? Of als de vele partners van Veiligheidshuizen, Regionale Informatie en Expertise Centra en al die andere multidisciplinaire samenwerkingsverbanden van Justitie, politie en openbaar bestuur, gaan ‘blockchainen’, kan er dan wèl een informatievuist worden gemaakt richting ‘ondermijning’?

Veel energie gaat in samenwerkingsprocessen verloren aan bureaucratie, concurrentie, ‘zitten’ op informatie en loopgravenoorlogen. Kunnen zorg-, welzijn-, uitkering- en justitiële en politiële databestanden in een blockchain worden gestapeld met die van woningcorporaties, energiebedrijven en financiële instellingen? Zodanig dat niet een Big Brother ontstaat, privacy wordt gewaarborgd en efficiëntie is gediend? Australië heeft blockchain geïntroduceerd in het intelligence proces voor rechercheurs waardoor politiële en databestanden van derden met elkaar communiceren. Ook in Groot-Brittannië is de politie met blockchain bezig. Interpol heeft in Nigeria blockchain toegepast. Men is op zoek naar structurele oplossingen voor de klassieke grote terughoudendheid van organisaties om informatie te delen. Iets voor Nederland?

De Veiligheidscolumn wordt geschreven door criminologen en deskundigen uit de politiewereld.