EasyJet: Schiphol stimuleert ‘schoner’ vliegen onvoldoende

Schiphol doet te weinig aan stimulering van schonere vliegtuigen via luchthavengelden. De mogelijkheid maatschappijen met een financiële prikkel te verleiden hun nieuwste, minder vervuilende toestellen in te zetten, blijft grotendeels onbenut. Schiphol weert vervuilende vliegtuigen te weinig.

Die kritiek uit de Britse budgetmaatschappij easyJet, na KLM de tweede gebruiker van Schiphol naar passagiersaantal. William Vet, directeur Nederland van easyJet: „Het is onbegrijpelijk dat Schiphol deze kans laat liggen. Via de havengelden kunnen ze de luchtvaart verduurzamen. In Parijs en Frankfurt gebeurt het wel. Het is ook een opdracht van de overheid om schonere vliegtuigen aan te trekken.”

In mei nam de Tweede Kamer een motie aan van Kamerleden Jan Paternotte (D66) en Eppo Bruins (ChristenUnie) over de havengelden van Schiphol. De motie vraagt regering en Schiphol om de havengelden – die maatschappijen betalen aan Schiphol voor de afhandeling van hun vliegtuigen – te differentiëren op basis van klimaatimpact. Door schonere vliegtuigen lager te belasten, worden maatschappijen geprikkeld deze meer te gebruiken, in ieder geval voor Schiphol.

Lees ook: De grote vervuiler: hoe de luchtvaart wil blijven groeien

In een onlangs gepubliceerd actieplan van de Nederlandse luchtvaartsector voor verduurzaming spelen havengelden ook een belangrijke rol. Tariefdifferentiatie zou 525.000 ton CO₂ kunnen besparen. De maatregel zou 8 procent bijdragen aan de totale CO₂-reductie die de sector voor 2030 beoogt.

Onderhandelingen tussen Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen over nieuwe tarieven verkeren in de slotfase. De tarieven gelden voor drie jaar en gaan in per 1 april 2019. Eind oktober worden ze bekendgemaakt.

Zeker is dat slechts 20 procent van de havengelden wordt bepaald door het type vliegtuig en 80 procent door factoren die samenhangen met de passagiers. Volgens easyJet-directeur Vet is dat een verkeerde verdeling. „Als die balans meer richting vliegtuig gaat, vergroot je de prikkel voor schone vliegtuigen. Als Schiphol echt iets wil doen voor de komende drie jaar, moeten ze er op z'n minst 60/40 van maken.”

Stillere, schonere vliegtuigen

Een woordvoerder van Schiphol zegt dat de financiële prikkel vanaf volgend jaar wel degelijk wordt versterkt, onder meer door het aantal geluidscategorieën uit te breiden van drie naar zeven. „Hoe schoner en stiller een vliegtuig, des te lager de havengelden. Dat kan voor maatschappijen miljoenen euro’s schelen. We streven naar verduurzaming van alle vliegtuigen. Als easyJet vanuit eigen motivatie meer wil verduurzamen, juichen we dat uiteraard toe.”

EasyJet is bezig om A320 en A319-vliegtuigen te vervangen door de A320neo en A321neo, met motoren die 15 procent minder brandstof verbruiken en 50 procent minder geluid maken bij start en landing. Het is voor easyJet relatief makkelijk de nieuwe vliegtuigen in te zetten op luchthavens waar de beloning voor schoon en stil vliegen het grootst is.

KLM beschouwt het huidige voorstel voor de havengelden eveneens als een gemiste kans, aldus een woordvoerder. „We missen een prikkel om biobrandstof te gebruiken. Ook zou het goed zijn om de tarieven te differentiëren per vlucht: maak korte vluchten duurder dan lange vluchten.”

D66-Kamerlid Paternotte wil zich „als Kamerlid niet uitspreken over de verschillende bedrijfsmodellen van maatschappijen”. Wel wil hij dat de mogelijkheden om te differentiëren worden „gemaximaliseerd”. „Er is een sterke correlatie tussen stil en schoon, dus ik vind het een mooie stap dat er meer geluidscategorieën komen. De verschillen worden daardoor groter. Dat draagt bij aan het doel van mijn motie: dat oude vliegtuigen sneller plaats maken voor nieuwe vliegtuigen.”

Aanvulling (15 oktober 2018): De reactie van KLM is toegevoegd.