Piet-demonstranten die A7 versperden: niet tegen demonstratierecht

Een flauwgevallen rechter, spijtbetuigingen en nieuwe feiten. De eerste dag van de rechtszaak tegen de Friezen die vorig jaar de A7 versperden om anti-Zwarte Piet-demonstranten tegen te houden, verloopt op ongewone wijze. De rechtbank van Leeuwarden buigt zich deze week over het lot van de 34 verdachte mannen en vrouwen.

Het draait allemaal om 18 november 2017, de dag van de nationale intocht van Sinterklaas in Dokkum. Ruim dertig Friezen reisden naar de A7 bij Joure, omdat drie bussen vol met anti-Zwarte Piet-demonstranten van actiegroep Kick Out Zwarte Piet via deze snelweg naar de intocht zouden reizen. Door de snelweg te blokkeren, hoopten de Friezen de demonstranten uit de stad te weren.

De Friezen wierpen vrij plotseling een blokkade op, waardoor een gevaarlijke situatie ontstond. Tenminste, zo oordeelt het Openbaar Ministerie. Het OM verdenkt de Friezen er bovendien van dwang te hebben gebruikt en een demonstratie te hebben verhinderd. De aanvoerder van de groep, de Harkemase Jenny Douwes, wordt verdacht van opruiing. Zij riep op Facebook op tot de blokkade.

Lees ook: Je bent welkom in Harkema. Maar zet geen grote mond op

Chaos bij aanvang

De eerste zittingsdag begon chaotisch. Op de zaak kwamen veel journalisten en bezoekers af, onder wie sympathisanten van de verdachten met Friese vlaggen. Kort na aanvang werd een van de rechters onwel. Hij kwam gauw weer bij, maar de zaak moest bijna een uur geschorst worden.

De rechtbank begon vervolgens met een opsomming van de gebeurtenissen op 18 november. Toen werd bekend dat bij het incident ook iemand gewond is geraakt. Een passagier van een van de bussen zou een hersenschudding hebben opgelopen toen de bus moest remmen - hij zou achterstevoren op de stoel hebben gezeten en zijn hoofd gestoten hebben tegen een hoofdsteun. De advocaat van de verdachten betwist dat de man de hersenschudding die dag heeft opgelopen.

De pro-Zwarte Piet-demonstranten weerhielden niet alleen hun tegenhangers ervan de A7 te gebruiken, ook andere weggebruikers konden niet verder. Drie auto’s werden wel doorgelaten door de Friezen: een Campina-trucker, een vrouw die naar het ziekenhuis moest en een familie die onderweg was naar een crematie. Een automobilist die last had van angstaanvallen verliet op eigen initiatief de snelweg.

Lees de reconstructie: In Dokkum had politie alleen oog voor Zwarte Piet-tegenstanders

‘Ze wilden Sinterklaas vermoorden’

De verdachten, die in groepjes voor de rechtbank moeten verschijnen, zeiden maandag vrijwel allemaal dat ze de A7 niet blokkeerden omdat ze tegen het recht van demonstratie zijn. Volgens de Friezen sloten ze de snelweg af om “schreeuwers” of “relschoppers” weg te houden bij de kinderen die naar de intocht van Sinterklaas wilden gaan.

Een van de verdachten, een man uit Leeuwarden, zei een dubbel gevoel te hebben. Hij heeft spijt van de actie, noemde stilstaan op de snelweg “nooit een goed idee”, maar vindt het wel goed dat de pro-Zwarte Piet-demonstranten hun doel hebben bereikt. Volgens hem wilden de anti-Zwarte Piet-activisten “Sinterklaas vermoorden”, wat de Friezen zouden hebben voorkomen. Hierop wees de rechter hem erop dat de doodsbedreiging van een andere actiegroep kwam, niet van Kick-Out Zwarte Piet.

Enkele andere verdachten zeiden dat ze van tevoren niet wisten dat het plan was om de A7 af te sluiten. Een vrouw uit Leeuwarden beschuldigde een journalist die meereisde met de anti-Zwarte Piet-demonstranten ervan onrust te hebben gestookt. “Hij maakte ons uit voor nazi’s en racisten.” Andere verdachten stelden dat de demonstratie van tevoren verboden had moeten worden door burgemeester Marga Waanders van Dongeradeel (Dokkum), dan was de blokkade niet nodig geweest.

Voor de zaak zijn in totaal vier zittingsdagen uitgetrokken. De komende dagen komen de overige verdachte Friezen in groepjes voor de rechter, later in de week mogen de anti-Zwarte Piet-activisten gebruik maken van hun spreekrecht.