‘Brandveiligheid bij ov-tunnels Amsterdam niet op orde’

Verschillende tunnels en ondergrondse ruimtes bij metrostations in het centrum van Amsterdam zijn onveilig. Dat zeggen risico-experts Ron Galesloot en Ron Beij van de Amsterdamse brandweer in het vaktijdschrift De Onderbouwing van september. Als er brand uitbreekt, is de kans op slachtoffers fors, waarschuwen zij.

Hoewel de veiligheid van de afzonderlijke tunnels voldoet aan de wettelijke eisen, kunnen er problemen ontstaan bij wat zij ‘meervoudig ruimtegebruik’ noemen. Dat is onder meer het geval in delen van de in juli geopende Noord/Zuidlijn.

Als voorbeeld geven de onderzoekers de combinatie van tunnels die is ontstaan bij Amsterdam Centraal. Aan de kant van het IJ liggen daar vier lagen infrastructuur boven elkaar: de Noord/Zuidlijn, de Michiel de Ruijtertunnel voor wegverkeer, een winkelcentrum en een busstation. Tussen de tunnelbuizen van de Michiel de Ruijtertunnel liggen er verschillende (rol)trappen die het metro-, trein- en het busstation met elkaar verbinden.

Juist die combinatie levert gevaar op wanneer er bijvoorbeeld een voertuig in brand komt te staan in de autotunnel, stellen de branddeskundigen. In die tunnel zijn geen ventilatoren aangebracht, wat ook niet verplicht is voor tunnels met een lengte tussen de 250 en 500 meter.

Bij een brand verlaat de rook de tunnel via beide tunnelmonden. Die rook verzamelt zich vervolgens onder de grote glazen kap van het busstation, die over deze tunnelmonden heen steekt. Eenmaal afgekoeld zakt de rook vervolgens via de roltrappen naar beneden richting het lager gelegen winkelcentrum en metrostation, waarschuwen de twee experts.

“Simulatieberekeningen laten zien dat in zo’n geval binnen enkele minuten grote aantallen mensen ingesloten raken door de rook, waardoor de kans op slachtoffers fors is.”

Blussysteem parkeergarage

Een ander voorbeeld zijn de stations Vijzelgracht en Rokin van de Noord/Zuidlijn. Daar wordt de ondergrondse ruimte boven de diepgelegen metrostations gebruikt voor de aanleg van parkeergarages. Wanneer in die parkeergarage brand uitbreekt en de garage redelijk vol is, slaat een automatisch CO₂-blussysteem aan. “Dan is er kans dat het overschot aan CO₂ – dat zwaarder is dan lucht – via de doorgangen in het station terechtkomt”, aldus Galesloot en Beij, die inmiddels overleggen over een alternatief blussysteem voor deze parkeergarage.

De twee experts benadrukken dat de onveiligheid een gevolg is van gedateerde veiligheidsvoorschriften, die gebruikelijk waren ten tijde van de ontwerpen. Hoe de huidige en toekomstige ‘integrale’ veiligheid het beste kan worden gegarandeerd, moet volgens hen verder onderzocht worden.

In een eerste reactie laat de Amsterdamse wethouder Sharon Dijksma (PvdA) aan persbureau ANP weten dat de tunnels – zoals de twee deskundigen ook zeggen – “voldoen aan de wet- en regelgeving en de veiligheidseisen en dat alle afgegeven vergunningen kloppen”.