Bewijs tegen inlichtingendienst GROe stapelt zich op – Poetin gaat in de tegenaanval

Als Vladimir Poetin zijn geduld verliest, kan hij grof in de mond worden. Deze week was er zo’n moment. Bij een optreden voor een energieconferentie in Moskou werd de Russische president bevraagd over het groeiende schandaal rond de vergiftiging van ex-GROe-medewerker en dubbelspion Sergej Skripal eerder dit jaar in het Britse Salisbury.

„Sommige media doen het voorkomen of de heer Skripal een soort mensenrechtenactivist is”, zei Poetin afgemeten, de ogen samengeknepen. „Hij is gewoon een spion. Een landverrader. Een smeerlap.”

Niet dat Poetin toegaf dat de Russische inlichtingendienst GROe achter de aanslag zit, zoals westerse inlichtingendiensten stellen. „Twee kerels komen bij u in Groot-Brittannië zwervers vergiftigen. Wat is dat voor onzin?” Dat laatste leek een verwijzing naar de omgekomen Britse vrouw, Dawn Sturgess, die vergiftigd werd na contact met een achtergelaten parfumflesje met het zenuwgif novitsjok, het gif waarmee ook Skripal en zijn dochter waren vergiftigd.

Lees ook: De waaghalzerij van de Russische inlichtingendienst GROe

Poetins agressie laat zien dat de Russische president in zijn maag zit met het almaar uitdijende schandaal rond Skripal en de Russische militaire inlichtingdienst. Nadat de Britse justitie twee GROe-agenten had aangewezen als verdachten van de aanslag in Salisbury, liet Poetin weten dat ‘Aleksandr Petrov’ en ‘Roeslan Bosjirov’ eenvoudige Russische burgers waren. Maar een ‘exclusief’ interview van de Russische zender Russia Today met de twee mannen pakte desastreus uit. ‘Petrov’ en ‘Bosjirov’ beweerden dat hun reis naar Salisbury een toeristische trip was, maar ze keken als bange konijnen in de camera.

Op Russische media worden al wekenlang homofobe grappen gemaakt over het ‘romantische uitje’ van de twee gespierde mannen.

Gelekte paspoortgegevens

Vrijwel meteen na het interview lekten de paspoortgegevens van ‘Petrov’ en ‘Bosjirov’ uit. Het onderzoekscollectief Bellingcat en de Russische website The Insider publiceerden de dossiers rond de uitgave van de reisdocumenten, waarin de term ‘staatsgeheim’ opdook, en een telefoonnummer van een GROe-kantoor.

Daarna volgden de onthullingen zich snel op. ‘Roeslan Bosjirov’ bleek in werkelijkheid Anatoli Tsjepiga. De kolonel van de inlichtingendienst GROe werd in 1979 geboren in een gehucht in het Verre Oosten van Rusland. Verslaggevers van de Russische krant Kommersant reisden af naar de regio en spraken met dorspbewoners, die Tsjepiga herkenden. Daarna onthulden de journalisten dat Tsjepiga is onderscheiden als ‘Held van de Russische Federatie’ – waarschijnlijk voor operaties op Oekraïens grondgebied. Deze bijzonder hoge onderscheiding wordt gewoonlijk persoonlijk uitgereikt door president Poetin.

En daar bleef het niet bij. Vorige maand berichtten NRC en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger over de aanhouding van de twee GROe-agenten in Nederland. Ze zouden plannen hebben voor een inbraak in de computersystemen van een onderzoekslaboratorium in het Zwitserse Spiez, dat onderzoek deed naar de affaire-Skripal en de inzet van chemische wapens in Syrië. De twee zijn verdachten in een onderzoek van de Zwitserse justitie naar cyberaanvallen op de wereldantidopingorganisatie in Lausanne – een inbraak die wordt toegeschreven aan het hackerscollectief ‘Fancy Bear’ en de GROe.

Rusland reageerde woedend op de onthullingen: zowel de Zwitserse als de Nederlandse ambassadeur in Moskou werd op het matje geroepen.

Westerse diensten blijken nauw samen te werken om de activiteiten van de GROe in kaart te brengen. Daarbij vallen steeds meer puzzelstukjes op hun plaats. Afgelopen juli nog bracht Robert Mueller, de speciale aanklager in het Amerikaanse verkiezingsschandaal, een gedetailleerde dagvaarding naar buiten met daarin de namen van twaalf GROe-officieren die verantwoordelijk zouden geweest voor het inbreken in de mailservers van de Democratische Partij.

De buitenlandse operaties van de GROe, lijkt het, worden langzaam maar zeker opgerold. Alle reden voor president Poetin zich op te winden.

Dit artikel is op 05-10-2018 geactualiseerd.