Politieke crisis dreigt voor May na mislukte EU-top

De Britse premier Theresa May dreigt in een politieke crisis te belanden als gevolg van de ferme afwijzing van haar Brexitplannen door EU-leiders op de informele top in Salzburg.

Oppositiepartij Labour en partijgenoten vallen May aan. Ze eisen dat ze snel met plannen komt die niet indruisen tegen de beginselen van de Europese Unie. Keir Starmer, namens Labour schaduwminister van Brexitzaken, zei dat „May spoedig haar roekeloze bezwaren moet laten varen”. Onder Labourleden neemt steun toe voor een referendum over het onderhandelingsresultaat.

Lees ook: EU-leiders oneens over eigen grenswacht

Het Conservatieve Lagerhuislid Anna Soubry schrijft op Twitter dat de plannen van May „levenloos zijn”. Laten we de realiteit omarmen en verantwoordelijkheid tonen, zegt Soubry. Zij pleit voor een Brexitakkoord waarin de Britten, net zoals Noorwegen, onderdeel blijven van de Europese interne markt. De rechterzijde van de Tories wil juist dat May voor een nog hardere Brexit strijdt. Ze willen dat de Britten in de toekomst een handelsverdrag sluiten zoals Canada. Dat betekent meer zeggenschap over regels, maar minder goede toegang tot de interne markt.

Dit debat binnen de regeringspartij zal, als gevolg van de afgang in Salzburg, de komende weken oplaaien – op een gevoelig moment, want op 30 september begint het partijcongres van de Conservatieven. Als May geen alternatief plan weet te verkopen, kan haar positie onhoudbaar worden.

Het was de bedoeling dat in Salzburg een positieve basis zouden worden gelegd voor de rest van de onderhandelingen. De EU-leiders zouden May positief benaderen, in ruil zou ze laten doorschemeren dat ze vanaf 3 oktober, als het congres is afgelopen, meer ruimte heeft om compromissen te sluiten.

Maar May hield star vast aan haar Chequers-plan en weigerde te luisteren naar nieuwe plannen van EU-onderhandelaar Michel Barnier over de Ierse grenskwestie. May’s diplomaten wekten naar verluidt niet de indruk dat in de loop van oktober meer ruimte zal zijn om te bewegen. Als gevolg daarvan werden de plannen van May neergesabeld door de Europese raadspresident Donald Tusk en de Franse president Emmanuel Macron.

Tusk zei dat de voorstellen van May, „niet acceptabel zijn omdat ze de integriteit van de interne markt mogelijk ondermijnen”. Tusk bedoelt dat de interne markt één pakket is. Wel vrij verkeer van goederen, maar niet van diensten en personen overnemen, is onmogelijk. De Franse president Emmanuel Macron zei dat „de voorstellen in huidige vorm niet kunnen”.

Volg de laatste ontwikkelingen rond de Brexit in ons Brexitblog

May herhaalde dat Chequers „de enige serieuze” optie is. Als de EU haar niet tegemoet komt, zegt May, dreigt haar land zonder deal de EU te verlaten. Eerder deze week waarschuwde IMF-directeur Christine Lagarde dat die strategie „verschrikkelijke gevolgen” heeft. In november vindt een speciale Brexit-top plaats. Dan moet er een akkoord liggen.