Russisch eerherstel wekt woede in de sportwereld

De strijd tegen doping kent een sportieve en politieke component. Bij het rehabiliteren van Rusland als sportnatie wegen politieke belangen zwaarder dan sportieve argumenten, anders is het voornemen van het wereldantidopingagentschap WADA om Rusland eerherstel te verlenen niet te verklaren. Want de argumenten zijn week en worden bovendien fel bestreden door zowel talloze sporters als antidopingorganisaties van dertien vooraanstaande sportlanden, waaronder Nederland.

Wat is er aan de hand? WADA wil op advies van een interne, zeshoofdige commissie het Russische antidopingentschap Rusada compliant verklaren, zoals dat officieel heet. Met andere woorden: Rusada kan weer normaal functioneren en zal niet langer onder streng toezicht staan van WADA en het Britse antidopingagentschap UKAD. Daarmee wordt voor Russische sporters de weg gebaand om zonder beperkingen in wedstrijdverband uit te komen.

WADA krijgt van de Russische autoriteiten eindelijk toegang tot de database van het geschorste Russische dopinglaboratorium, waardoor duizenden urinestalen van Russische sporters alsnog getest kunnen worden. Althans, dat schrijft de Russische minister van Sport en oud-schermer Pavel Kolobkov aan WADA. Criticasters geloven er weinig van.

Ommezwaai onder druk IOC

Een schande roepen sporters en vooraanstaande dopingjagers om het hardst. De knieval van de Russen stelt niets voor, is hun standpunt. Zij beschuldigen WADA van een enorme ommezwaai. Volgens Chiel Warners, Nederlands lid van de WADA-atletencommissie, is die onder druk van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) tot stand is gekomen. „Het IOC wil Rusland koste wat het kost weer in de olympische familie opnemen”, zegt Warners. Een mening die wordt gedeeld door Herman Ram, directeur van de Nederlandse Dopingautoriteit. Zijn verklaring: „Omdat Rusland een groot en rijk sportland met veel bestuurlijke macht is.”

De U-turn van WADA is gebaseerd op de Russische acceptatie dat er sprake was een staatsgestuurd dopingprogramma, zoals in 2016 onthuld in het rapport van de Canadese sportjurist Richard McLaren. En aan de tweede eis, toegang krijgen tot de database van het Russische dopinglab, is ook voldaan. Niets staat terugkeer van Rusland in de weg, oordeelt WADA. Dit standpunt zal naar verwachting donderdag worden geformaliseerd door het uit twaalf leden bestaande dagelijks bestuur, dat op de Seychellen bijeenkomt.

Lees ook: Het IOC durft Rusland niet volledig te verbannen

De Russische schuldbekentenis is volgens de tegenstanders kul. Uit niets blijkt dat de bewuste brief van minister Kolobkov een officieel document is – hij is niet bijvoorbeeld niet eens voorzien van een stempel. Bovendien worden niet de stevige uitkomsten van het McLaren-rapport geaccepteerd, maar de beslissingen die het IOC heeft genomen op basis van het interne rapport-Schmidt. Hierin werd vastgesteld dat Rusland tijdens de Winterspelen in Sotsji het antidopingsyteem in eigen voordeel heeft gemanipuleerd.

Op basis van die uitkomsten werd Rusland als land geweerd van de Winterspelen, eerder dit jaar in Pyeongchang, en mochten alleen aantoonbare schone Russische sporters onder neutrale vlag deelnemen. Die schorsing van Rusland werd wegens goed gedrag na de Spelen door het IOC opgeheven. Een omstreden besluit, twee van de drie positief geteste sporters op de Spelen waren Russen.

De door Kolobkov toegezegde toegang tot de database van het dopinglab, de tweede harde eis van WADA, kan volgens zijn brief alleen worden uitgevoerd onder supervisie van de Russen. „Wat Rusland zegt is: laat ons eerst toe en dan gaan we verder praten. Dat is de wereld op z’n kop zetten, bizar”, zegt Warners. En Ram van de Nederlandse Dopingautoriteit: „Nu stellen de Russen voorwaarden, dat is ernstig. WADA wijkt af van zijn oorspronkelijke eis en legt het hoofd in de schoot. Toegang tot die database is van groot belang. Dan kan worden bepaald welke urinestalen uit de vriezer gehaald moeten worden.”

De verontwaardiging onder sporters over WADA’s voornemen vertaalt zich op Twitter als #NoUturnWADA, en komt ook naar voren via kritische geluiden in de media. Ze verwijten WADA niet voor een schone, eerlijke sport op te komen. De Britse atletencommissie spreekt van ‘een catastrofe’. De Amerikaanse oud-hordeloper en tweevoudige olympische kampioen Edwin Moses schrijf in een opiniestuk in The New York Times dat veel sporters zich geschoffeerd voelen. De Nederlandse kogelstoter en discuswerper Rutger Smith plaatste op zijn Facebookpagina een verklaring waarin hij stelt dat de integriteit en geloofwaardigheid van de sport in het geding is. Hij refereert aan de drie van zijn zeven EK- en WK-medailles die hij jaren later pas kreeg, omdat bij hernieuwde testen bleek dat zijn concurrenten doping hadden gebruikt.

Oproep tot uitstel beslissing

Travis Tygart, directeur van het Amerikaanse antidopingagentschap Usada werpt zich op als zeer felle tegenstander van WADA’s voornemen. Hij krijgt steun van collega’s uit Australië, Oostenrijk, Canada, Finland, Duitsland, Ierland, Japan, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Polen en Groot-Brittannië, die woensdag in een verklaring WADA opriepen tot uitstel van een beslissing. ‘Uit naam van de schone sporters kunnen wij niet accepteren dat Rusland in onze ogen niet heeft voldaan aan twee belangrijke voorwaarden, namelijk acceptatie van het McLaren-rapport en toegang tot de database van het dopinglab’.