Hollandse schoonheid gevat in vierkant formaat

De sociale media trekken hun sporen in de productie van kunst. Landschapsfoto’s zijn om begrijpelijke redenen meestal langwerpig, op panorama-formaat. Toen Saskia Boelsums twee jaar geleden begon met het fotograferen van het Nederlandse landschap, wilde ze het niet aan Instagram overlaten welke vierkante uitsnede werd getoond. Ze is zelf vierkante foto’s gaan maken.

Wat misschien lijkt op het inleveren van artistieke vrijheid, blijkt juist goed te werken. Dat Instagram-formaat focust je blik en maakt het weidse van het landschap intenser.

Saskia Boelsums verstaat de kunst, in het maken van de foto en het daarna digitaal bewerken ervan, om hoog drama in dat platte Nederlandse landschap te brengen. Dat bereikt ze, vertelt ze in de galerie, door een hoger standpunt te zoeken, meestal een dijk, en door geduldig te wachten. Het kan lang duren voordat die streep licht net door wolken heen komt, of de nevel opstijgt, of de wolk op precies de goede plek aan de hemel staat. Sommige taferelen doen denken aan de klassieke Hollandse landschapschilders zoals Potter en Ruisdael, zoals de foto’s van koeien voor een rij bomen met grote kolkende luchten erachter. Slechts een enkele keer komt er een mens op voor, de natuur is de hoofdpersoon.

Dat drama balanceert soms op de rand van effectbejag. Boelsums werkt met RAW-bestanden, letterlijk ‘ruwe’ data waar de fotograaf zelf achter de computer beslist welke kleuren en effecten ze ‘ophaalt’. Zelf zegt Boelsums dat ze haar foto’s wel bewerkt, maar niet manipuleert.

Deze tentoonstelling is de eerste bij de galerie van Eduard Planting, die sinds deze week is overgenomen door Feiko Koster, diens oud-compagnon bij Fotofestival Naarden. Voor Boelsums volgt het kort op een expositie in New York. Haar Hollandse natuurbeelden bleken ook Amerikanen aan te spreken.

Wat de Amerikanen niet kunnen weten, is hoe zorgvuldig de fotografe haar lens moet richten om in dit dichtbevolkte land het ‘ongerepte’ te pakken. De man die met de paarden van de reddingsbrigade door de branding op Ameland loopt, is onderdeel van een strakke, sterke compositie; het strand vol halfblote lijven die je zou zien als je een kwart slag naar links draait, blijft buiten beeld. De Hollandse natuur is een rijke werkelijkheid en een illusie tegelijk.