Opstappen milieu-minister is nieuwe klap voor Macron

De Franse minister van Milieu Nicolas Hulot heeft dinsdagochtend onverwacht zijn vertrek bekendgemaakt. In een explosief radio-interview op France Inter zei hij teleurgesteld te zijn over de milieu-ambities van de regering van Emmanuel Macron. „Ik wil mezelf niet meer voor de gek houden”, verklaarde hij. Naar eigen zeggen had hij Macron niet vooraf over zijn besluit ingelicht.

Zijn ontslag is een zeer gevoelige klap voor de sowieso in zwaar weer verkerende Franse president. Hulot, voormalig tv-presentator en milieuactivist, was sinds zijn aantreden in peilingen de populairste minister van de Franse regering en bovenal Macrons groene uithangbord. Maar de laatste maanden werd pijnlijk duidelijk dat hij steeds meer alleen stond.

Hulot, die bij zijn aantreden geen politieke ervaring had, erkende dat zijn ministerschap op het voor hem gecreëerde departement voor ‘ecologische en solidaire transitie’ een „lijdensweg” is geweest. „Ik heb mijn eisen moeten bijstellen”, zei hij.

Kernenergie

Dat begon vorig jaar al, toen Hulot namens de Franse regering moest erkennen dat het onhaalbaar was het aandeel kernenergie in Frankrijk al per 2025 terug te brengen van 75 naar 50 procent van het totaal. Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, werd de Franse energietransitie opnieuw een paar jaar uitgesteld. De laatste maanden stond hij regelmatig lijnrecht tegenover minister van Landbouw Stéphane Travert.

„Zijn we begonnen met het terugdraaien van de broeikasgassen? Het antwoord is nee”, zei hij op de radio. „Zijn we erin geslaagd het gebruik van pesticiden terug te brengen? Het antwoord is nee.”

Vanuit zijn oude werkomgeving, die van natuur- en milieuorganisatie, werd hij steeds openlijker bekritiseerd. Maandag nog was hij aanwezig bij een omstreden overleg van Macron met de politiek machtige federatie van jagers. Ondanks bezwaren van natuurorganisaties kregen de jagers, een belangrijk electoraat, alles waar ze om vroegen: verlaging van de prijs van een jachtakte en uitbreiding van het aantal vogelsoorten waarop geschoten mag worden.

Dat bij die bijeenkomst een lobbyist aanwezig was die Macron vaker over plattelandsthema’s adviseert, lijkt voor Hulot de druppel geweest. Het is „een democratisch probleem” dat lobby’s zo nadrukkelijk „in machtskringen aanwezig zijn”, zei hij.

Hoewel Macron in campagnetijd nauwelijks over milieu-onderwerpen sprak, suggereerde Hulots benoeming tot nummer twee in de protocollaire pikorde van de regering een plotselinge groene bekering. Dat idee werd versterkt nadat de Verenigde Staten zich terugtrokken uit het klimaatakkoord van Parijs. „Make our planet great again”, was Macrons antwoord aan Donald Trump in een wereldwijd miljoenen keren bekeken filmpje.

Maar volgens milieuorganisaties was dat vooral een pr-strijd. Met zijn vertrek sluit Hulot zich bij die analyse aan: „Ik wil niet de indruk wekken dat mijn aanwezigheid in de regering betekent dat we [...] de lat hoog genoeg leggen.” In Le Monde zei hij eind 2017 dat hij zichzelf een jaar had gegeven „om te zien of ik van nut kan zijn”. Dat zijn uiteindelijk vijftien maanden geworden.

Voor de linkse oppositieleider Jean-Luc Mélenchon is het vertrek van Hulot een „motie van wantrouwen tegen Macron”. Terwijl politieke waarnemers verwachtten dat Macron deze politieke rentrée zijn meer linkse achterban zou gaan bedienen, kondigde zijn regering na lagere groeiprognoses deze week juist pijnlijke maatregelen aan voor mensen met uitkeringen.