Media verdeeld over noemen achternaam Jos B.

Hoe noem je een verdachte? En breng je die in beeld?

Verreweg de meeste nieuwsmedia maakten afgelopen week van Jos B., de verdachte in de zaak rondom Nicky Verstappen, niet alleen zijn voornaam bekend. Zij publiceerden tegen de gewoonte in óók zijn achternaam en plaatsten herkenbare foto’s.

Na zijn aanhouding zondag is dat anders. De NOS spreekt sinds maandagochtend van ‘Jos B.’ Net zoals onder meer Trouw, de Volkskrant en RTV Noord, de regionale radio- en tv-zender in Groningen.

Trouw redeneerde aanvankelijk dat het „irreëel” was om de privacy van de verdachte te beschermen. Zijn naam was volgens de krant al lang en breed bekend. Daarnaast was er „het opsporings-argument”, aldus Trouw-hoofdredacteur Cees van der Laan. De politie riep hulp in, vroeg de naam en foto van de verdachte te verspreiden. Aan die hulpvraag wilde de krant gehoor geven.

Kunstmatig

De NOS, zegt hoofdredacteur Marcel Gelauff, is géén verlengstuk van justitie. „Maar we zijn ook niet het tegenovergestelde: het dient geen doel om breder maatschappelijk belang dwars te zitten.” Volgens Gelauff stond de NOS-redactie aanvankelijk voor een voldongen feit: in de live-uitzending van de persconferentie maakte de politie de naam en afbeelding van de verdachte bekend. „We vonden het kunstmatig om daarna ineens van ‘B.’ te spreken.”

Dat het volgens de politie om een „100 procent match” ging, speelde mee, zegt Gelauff. „Als er twijfel was geweest over de betrokkenheid van de verdachte, als er voor 50 procent zekerheid was, dan hadden we zijn naam vermoedelijk niet genoemd.”

Nu de nieuwswaarde afzwakt, vindt Gelauff, moet de privacy van Jos B. weer zwaarder wegen. „Als je zo’n keuze wil herzien, dan is zijn aanhouding een logisch moment.”

‘Privacy beschermen? Zinloos’

De Telegraaf heeft altijd de volledige naam genoemd en zal dat voorlopig blijven doen. Hoofdredacteur Paul Jansen: „Mij ontgaat de logica totaal. Eerst noem je een week lang zijn naam, en dan wil je zijn privacy beschermen? Zinloos.” Voor het AD geldt hetzelfde: „We gaan niet nu krampachtig terug naar B. Iedereen weet wie hij is en waarvan hij wordt verdacht”, aldus hoofdredacteur Hans Nijenhuis.

Maar wat doe je dan met het online archief? Daar komen lezers beide varianten tegen. De NOS zal oude stukken en uitzendingen niet aanpassen. „Het archief is heilig”, zegt Gelauff. „We gaan de geschiedenis niet herschrijven.” Trouw heeft daarover nog geen beslissing genomen.

De redactie van RTV Noord heeft wel artikelen aangepast. „We wilden meehelpen met zoeken, zo simpel is het. En van opsporen is nu geen sprake meer”, zegt eindredacteur Richard Klunder. Ook zijn tweets verwijderd. Over foto’s kwam een zwarte balk. „Jos B. is nu een verdachte als ieder ander.”

NRC noemt sinds vorige week woensdagmiddag alleen de initialen van Jos B. – daarom staat ook in dit artikel de achternaam van B. niet vermeld. Kort na de mededeling van de politie over de DNA-match verscheen de naam van de verdachte voluit op de site. Na enkele uren werd dat aangepast, sindsdien wordt de naam van B. niet genoemd. „Wij zijn bijzonder terughoudend bij het plaatsen van de naam van iemand die vooralsnog enkel verdacht is’’, aldus hoofdredacteur Peter Vandermeersch. ,,We willen geen verlengstuk zijn van de staatsmacht, zo staat uitdrukkelijk in onze NRC-code. En laat ons nooit vergeten dat iemand onschuldig is tot het tegendeel is bewezen.”