Gaat gesloten Museum Arnhem verbouwen of tóch verhuizen?

Alleen een ondiep gat in de grond herinnert eraan dat hier, in de hoek van schitterend gelegen beeldentuin van Museum Arnhem, de sculptuur Zelfportret van de Italiaanse kunstenaar Alighiero Boetti stond. Het beeld van een man die zichzelf water op het hoofd spuit, waar het direct verdampt door een verwarmingselement, was een publiekslieveling. Het is verwijderd om plaats te maken voor de verbouwing van Museum Arnhem. Het museum, gelegen op een hoge stuwwal aan de rand van het centrum en met uitzicht op de Rijn, is sinds november 2017 gesloten.

„De voorbereidingen voor de verbouwing waren al begonnen”, zegt museumdirecteur Saskia Bak, terwijl ze door de tuin loopt. Ze wijst op de omgeploegde aarde. Maar voorlopig blijft het daarbij, want in februari bleek dat er geen betaalbare aannemer te vinden was voor het ontwerp van Benthem Crouwel, dat 15 miljoen euro mocht kosten.

Een verbouwing was noodzakelijk wegens kleine lekkages en omdat er asbest was gevonden. De gemeente, eigenaar van het gebouw, bekijkt nu hoe het verder moet. Op verzoek van de raad onderzoekt het college nogmaals of verhuizing naar de binnenstad een optie is.

De beeldentuin ligt er ondertussen leeg en verweerd bij. Veel beelden zijn net als de waterspuiter van Boetti opgeslagen in depot. Sculpturen die niet van hun plek kunnen, zijn bedekt met een houten overkapping. Achter een afzetting aan de zijkant van de verdorde tuin staat een aantal zware beelden geparkeerd.

Onder Arnhemmers ontstond deze zomer grote bezorgdheid over de populaire beeldentuin: zouden de sculpturen niet gemakkelijk gestolen kunnen worden? „Het ziet er zonder publiek verloren uit”, geeft Saskia Bak toe, „maar we bewaken ze goed. Deze beelden staan altijd buiten, die kunnen tegen weer en wind.”

Heroverwogen

Volgens een analyse van de mislukte aanbesteding door een extern bureau was de begroting „in een aantal opzichten te optimistisch” en zaten de prijsramingen „aan de onderkant van de marges”. Volgens de gemeente waren de plannen van Benthem Crouwel (renovatie plus een nieuwe vleugel met 550 m² tentoonstellingsruimte) niet te ambitieus, maar zorgde de aangetrokken markt in de bouw voor problemen: gestegen prijzen, personeel moeilijk te krijgen. Dat blijft voorlopig zo, is de verwachting.

Nieuwbouw in de binnenstad werd eerder uitgesloten omdat het te duur zou zijn: zo’n 30 miljoen euro. Wethouder Hans de Vroome (Cultuur, D66): „In het coalitieakoord is nu 7,5 miljoen euro extra beschikbaar gekomen voor Museum Arnhem. Dan rijst de vraag: zijn we nog steeds van mening dat het museum op die plek moet verbouwen?”

Er wordt nu ook rekening gehouden met eventuele hogere opbrengsten in de binnenstad. „Financieel, maar ook breder”, zegt De Vroome „Een museum in de binnenstad geeft misschien ook meer culturele waarde, meer reuring. We bekijken beide opties en bepalen dan of we de koers bestendigen of wijzigen.”

Eind oktober worden de resultaten gepresenteerd in de raad.

Tijdelijk museum

Museumdirecteur Saskia Bak spreekt geen voorkeur uit voor verbouwen aan de Rijn of verhuizen naar de binnenstad. „Het ontwerp van Benthem Crouwel is een erg goed plan, maar op een andere locatie zijn ook heel goede plannen te maken. Als het maar een goed museumgebouw oplevert.”

De geplande heropening eind 2019 wordt sowieso niet gehaald. Zelfs als volgende maand plotseling een aannemer wordt gevonden, gaat het museum op z’n vroegst pas in 2021 open, verwacht Bak.

Wat moet het museum ondertussen? „Nu mensen niet bij ons kunnen komen, gaan wij naar de mensen toe”, zegt Bak. „Deze zomer stonden we op het Hoogte80 Festival met een film van Hans Op de Beeck en een workshop daarbij. Dit najaar hebben we een openbaar restauratieatelier tijdens Innovate, een festival over kunst, techniek en wetenschap in Arnhem.”

Ook zijn er plannen voor een tijdelijk museum voor actuele kunst en vormgeving. „Voor een presentatie van de collectie zijn museale omstandigheden nodig”, zegt Bak. „Dat is nu wat lastiger, maar veel hedendaagse kunst, zoals videokunst en installaties, kun je prima presenteren zonder ingewikkelde aanpassingen.” Een naam en locatie voor die ruimte voor actuele kunst zijn nog niet bekend, de bedoeling is dat de opening in januari 2019 is.