Meer overdoses met verslavende pijnstiller oxycodon

In Nederland worden steeds meer overdoses met sterke pijnstillers gemeld, bijvoorbeeld met de morfine-achtige medicijnen oxycodon en fentanyl. Dat blijkt vrijdag uit nieuwe cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Het gebruik van beide pijnstillers is het afgelopen decennium fors toegenomen.

Dergelijke opioïden zijn alleen op recept verkrijgbaar. Voorheen werden ze uitsluitend voorgeschreven aan terminale kankerpatiënten, nu geven artsen de sterke pijnstillers steeds vaker bij minder ernstige klachten, zoals botbreuken. In 2008 werden 43 overdoseringen met oxycodon gemeld. Dat aantal steeg in 2017 naar 280 meldingen - 6,5 maal zoveel. Een overdosis kan tot ademhalingsproblemen en coma leiden. Vaak is een ziekenhuisopname noodzakelijk. Hoewel het aantal gebruikers eveneens omhoog ging (van 75.000 in 2007 tot bijna 372.000 in 2016) maakt het NVIC zich toch zorgen.

Vaak geen melding gedaan

De stijging lijkt zich namelijk ook in 2018 door te zetten. In de eerste helft van dit jaar werden al 215 overdoses gemeld. De meldingen die het centrum binnenkrijgt, vormen vermoedelijk maar een deel van het werkelijke aantal vergiftigingen. Volgens het NVIC doen veel artsen geen melding van overdoses vanwege bijvoorbeeld tijdgebrek.

Het gebruik van oxycodon is de afgelopen jaren zo sterk gestegen, doordat huisartsen oxycodon te makkelijk voorschrijven, stelt het NVIC. Een andere reden is dat het middel via het dark web, zwarte markt-sites, relatief eenvoudig te krijgen is.

Het aantal overdoses met het nog veel sterkere fentanyl steeg de afgelopen jaren maar licht. Wel verdubbelde het aantal fentanyl-gebruikers in twee jaar tijd. Experts denken dat dat komt doordat fentanyl alleen door ziekenhuizen mag worden voorgeschreven en het om een vorm van pijnmedicatie gaat die wordt ingezet als het echt niet anders kan (zoals bij operaties en verwondingen).

Drugsepidemie in de VS

In de Verenigde Staten worden opioïde pijnstillers door miljoenen Amerikanen op recept gebruikt, experts spreken daar van een epidemie. Of zoiets in Nederland ook kan gebeuren, kan het NVIC niet zeggen.

Minister Bruno Bruins (Medische Zorg, VVD) beantwoordde eerder deze week Kamervragen naar aanleiding van het landelijke opioïdengebruik. Bruins stelde dat het lastig is om het aantal verslavingen in kaart te brengen omdat patiënten zich nauwelijks bij verslavingsinstellingen melden.