Trump-adviseur Manafort schuldig aan fraude

Paul Manafort, voormalig politiek adviseur, oud-campagneleider van Donald Trump, is dinsdag schuldig bevonden aan acht van de achttien feiten die hem ten laste waren gelegd.

Een jury in Alexandria (Virginia) kwam dinsdag na vier dagen overleg tot het oordeel dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan bankfraude en belastingfraude. Tien andere aanklachten werden verworpen, eerder werd duidelijk dat de jury het over bepaalde feiten niet eens kon worden. De rechter moet nu bepalen of er een nieuw proces met een nieuwe jury komt hierover.

Het vonnis is een ijkpunt in een roerig dossier. Want hoewel dit proces louter over Manaforts financiële malversaties ging en de naam van president Trump door de aanklagers niet genoemd werd, hing de schaduw van het Rusland-onderzoek steeds over de rechtszaal in Alexandria. Al was het maar doordat de president zich er publiekelijk mee bleef bemoeien. Hij noemde de vervolging van zijn oud-campagneleider „sad”, hij schreef dat „Manafort slechter wordt behandeld dan Al Capone”, en hij sloot af met de hashtag #Heksenjacht.

Trump reageerde voorafgaand aan een bijeenkomst in de staat West Virginia op het vonnis. „Het spijt me erg voor Paul Manafort. Het heeft niets met mij te maken. Het heeft niets te maken met Russische samenzwering, we gaan door met de heksenjacht.”

Lees ook: Een schuldig verklaarde Manafort vormt een bedreiging voor Trump

King Kong

Aan alle kanten zit er deze dagen beweging in het onderzoek van Mueller naar samenwerking tussen de Russische regering en mensen uit het campagneteam van Trump. The New York Times berichtte dit weekend over de getuigenis van Don McGahn, als speciaal adviseur verbonden aan het Witte Huis. De conservatieve jurist – hij heeft Trump de namen Neil Gorsuch en Brett Kavanaugh ingefluisterd als kandidaten voor het Supreme Court – zou in totaal 30 uur hebben gesproken met aanklager Mueller, en Trump en zijn medewerkers zouden niet precies weten wat McGahn heeft verteld.

Meteen wordt druk gespeculeerd of McGahn, die tegen vrienden al eens snerend „King Kong” zou hebben gezegd over de president, de zijde van de aanklagers zou hebben gekozen. Trump gaf zelf voeding aan die geruchten door ze per tweet te ontkennen, met een verwijzing naar de speciaal adviseur die in 1974 medeverantwoordelijk werd voor de val van president Nixon. Volgens hem is McGahn „geen rat zoals John Dean. Ik heb hem en anderen toestemming gegeven te getuigen.”

Dan is er het bericht dat Trumps persoonlijke advocaat, Michael Cohen, wordt verdacht van bankfraude voor een bedrag van 20 miljoen dollar (17,5 miljoen euro). Hij bekende op dezelfde dag als de veroordeling van Manafort schuld. Cohen, die jarenlang voor Trump werkte, en onder meer heeft toegegeven dat hij voor hem een pornoactrice heeft afgekocht. De onderzoeken en het lekken ervan zijn ook een manier om de druk op Trumps (voormalige) medewerkers op te voeren.

Lees ook: Paul Manafort: de man achter dictators, oligarchen en Trump

De veroordeling van Manafort vervult voor speciaal aanklager nu hetzelfde doel. Rechter T.S. Ellis kan Manafort letterlijk tot honderden jaren cel veroordelen; in het Amerikaanse rechtssysteem worden straffen bij elkaar opgeteld. De afschrikwekkende werking die daarvan uitgaat is behoorlijk en het sluiten van deals met justitie is dan ook gebruikelijk. In deze zaak heeft de belangrijkste getuige tegen Manafort, zijn voormalige rechterhand Rick Gates, zo’n deal gesloten nadat hij zijn betrokkenheid bij diens financiële malversaties had toegegeven.

Leugenaar en dief

Op de slotdag in de rechtbank had de openbaar aanklager tegenover de jury wat onsjes afgedaan van het belang van Gates’ getuigenverklaring. Hiermee nam hij de advocaten van Manafort wind uit de zeilen. Zij hebben de afgelopen drie weken in de rechtszaal zelf geen verweer van enige betekenis gevoerd. Zij hebben geen enkele getuige opgeroepen, geen documenten naar voren gebracht die Manafort hadden kunnen ontlasten. Manafort zag op hun aanwijzing af van het recht om zelf te getuigen. Hun verdediging bestond louter uit het knagen aan de bewijzen en de getuigen die de aanklagers naar voren brachten.

„Leugenaar en dief” Rick Gates gaf tijdens zijn verhoor toe dat hij had gestolen van Manafort, en hij kon niet uitsluiten dat hij onterechte declaraties had ingediend bij de Trump-campagne om zijn buitenechtelijke affaires te bekostigen. Er was de advocaten dan ook alles aan gelegen om van hem de centrale figuur van dit proces te maken. Hoofdaanklager Greg Andres kapte die strategie af. „Rick Gates is een getuige met een vlekje”, zei hij tegen de jury. „We vragen niet van u om hem op zijn woord te geloven.”

Papieren spoor

„Follow the money”, had mede-aanklager Uzo Asonye drie weken geleden gezegd toen hij de zaak uiteenzette voor de rechter en de jury. En dat is precies wat de aanklagers hebben gedaan. Ze hebben het „papieren spoor van het geld” gevolgd in de kasboeken, in mails, in rekeningen, en vooral in Manaforts buitenlandse rekeningen op Cyprus en Caribische eilanden. Hoofdaanklager Andres noemde deze documenten zijn „star witness”.

In zijn slotwoord probeerde Manaforts advocaat Kevin Downing vorige week verwarring te zaaien met zelfgeproduceerde staatjes en optelsommen. De aanklager wees de jury in zijn dupliek op de originele documenten, waarin volgens hem duidelijk te lezen viel hoe Manafort zijn boekhouding manipuleerde. Toen het geld uit Oekraïne binnenstroomde, liet hij zijn inkomsten op papier dalen om de belasting te ontwijken. Nadat Janoekovitsj uit Oekraïne was verjaagd en de geldstroom was opgedroogd, blies Manafort zijn inkomsten op papier juist op, om leningen los te peuteren van banken.

Groene overall

De vraag is nu vooral wat Paul Manafort gaat doen. Buigt hij het hoofd, trekt hij zijn pak uit en gaat hij voor de rest van zijn leven in een groene overall achter de tralies zitten? Of gooit hij het op een akkoordje met Mueller? Dan zou hij bijvoorbeeld opening van zaken kunnen geven over de beruchte bijeenkomst in juni 2016, in Trump Tower, waar Manafort, Donald Trumps zoon Donald jr. en schoonzoon Jared Kusner een ontmoeting hadden met Russische lobbyisten die belastende informatie over Trumps rivaal, Hillary Clinton, hadden beloofd. Dan wordt de kans dat de president zich door Mueller laat horen – door zijn advocaat Rudy Giuliani in het tv-programma Meet the Press dit weekend nog weggewuifd omdat Trump in zo’n verhoor wel eens meineed zou kunnen plegen – weer groter.

De juridische overwinning voor openbaar aanklager Greg Andres is een steun in de rug voor komende procedures. Een daarvan is al volgende maand, als Manafort in Washington opnieuw voor de rechter komt, op verdenking van vrijwel dezelfde feiten. Dit proces zal president Trump nog nerveuzer maken dan dat in Alexandria. In de rechtszaal van Washington zullen de aanklagers de schijnwerpers namelijk ook richten op de politieke kant van Manaforts lobbywerk. Zo zullen onthullingen worden gedaan over een schimmig netwerk van hoge Europese ex-politici, die onder de naam ‘Hapsburg groep’ en tegen betaling vanuit rekeningen die Manafort in belastingparadijzen had geopend, in Europa en de VS lobbyden voor de pro-Russische Janoekovitsj. Daarmee hoopt het onderzoeksteam weer een nieuwe stap te zetten bij het leggen van verbanden tussen Rusland en ten minste één lid van Trumps campagneteam.