Daar de chaos, hier de uitverkoren pareltjes

U weet, de PvdA is (nog steeds) op zoek naar een nieuwe koers. In Denemarken kwamen de sociaal-democraten met een plan om integratie te bevorderen. Een van de maatregelen is dat asielzoekers, vluchteling of niet, het land niet meer in mogen maar zich moeten melden in Noord-Afrikaanse kampen.

Lodewijk Asscher ging op bezoek in Denemarken en mocht daarover komen vertellen in Nieuwsuur. De kijker ziet de fractievoorzitter van de PvdA het Deense parlementsgebouw binnenlopen. Na drie kwartier staat hij weer buiten. „Heel eerlijk gesprek, buitengewoon nuttig. Ook over de dilemma’s waar je voor staat. Dat onder ogen zien en op zoek gaan naar oplossingen, dat is een opdracht voor de sociaal-democratie.” Blijkbaar was er een retourtje Denemarken nodig om dat te beseffen.

In de studio mocht Asscher zijn bevindingen komen toelichten. Daar werd pijnlijk duidelijk dat de PvdA in de zoektocht naar een nieuwe koers in het bootje van de VVD is gestapt. De oplossing die Asscher aandroeg kan u bekend in de oren klinken. Wat hem betreft werkt een asielaanvraag straks op uitnodiging. Hij is voorstander van selectie aan de poort, waarbij je geluk hebt als je een minderjarig meisje, vrouw of LHBT’er bent. „Die zou je in Europa moeten opnemen.”

En nu komt het; de selectie van de geluksvogels die een ticket naar Nederland krijgen, vindt dus plaats buiten Europa. „In kampen of de plekken in de regio waar mensen nu soms in erbarmelijke omstandigheden worden opgevangen.” Daar de chaos, hier de zorgvuldig uitgekozen pareltjes.

Precies. Een versie van het plan-Azmani, dat VVD-Kamerlid Malik Azmani in 2015 presenteerde. Dat plan kon toen nog op afschuw rekenen van de PvdA. Toen vond de partij nog dat het sluiten van de Europese buitengrenzen voor mensen die vluchten voor een oorlog niet de oplossing kon zijn. Het is aan te raden om het debat terug te kijken waarin PvdA-Kamerlid Attje Kuiken zich zorgen maakte over de ‘onbedoelde effecten’ van het plan. „Het geeft lucht en voeding aan sentimenten van ‘vol is vol’.”

Goed om te weten is dat het jaar waarin Azmani zijn plan presenteerde Europa daadwerkelijk gebukt ging onder een vluchtelingencrisis. Toen kwamen er een miljoen vluchtelingen binnen. De context waarin Asscher dat plannetje weer opwarmt is echt anders, dit jaar kwamen er volgens vluchtelingenorganisatie UNHCR tot nu toe 40.000 vluchtelingen Europa binnen via de zee.

In dezelfde uitzending mag Asscher ook vertellen over de integratie van de uitverkorenen die naar Nederland mogen komen. Moeiteloos gaat hij mee in het frame dat de meeste nieuwkomers per definitie niet dezelfde normen en waarden en het belang van vrijheid koesteren. „Wie zich vestigt in onze samenleving moet de spelregels die daarbij horen, en dat zijn vrijheden, dus ook het respect voor de vrijheid van een ander, respecteren.”

Je had het Klaas Dijkhoff kunnen horen zeggen. Je kunt het hem ook écht horen zeggen. In een filmpje dat de VVD-fractievoorzitter deelde op sociale media kondigt hij aan af te willen van het automatisme om oorlogsvluchtelingen na vijf jaar te laten blijven. „Daar zijn ook mensen bij die onze normen en waarden niet delen. Die niet zo goed bij ons passen. En ik vind dat je heel zorgvuldig moet zijn in wie je tot onze samenleving toelaat.”

De fractievoorzitter van de Deense sociaal-democraten antwoordde instemmend toen Nieuwsuur hem vroeg of het de schuld van zijn partij was dat populisten in Denemarken in opmars zijn. En terecht. Maar het is treurig dat het er zowel in Denemarken als in Nederland toe leidt dat sociaal-democraten onderwerpen als migratie en integratie daarom zijn gaan behandelen als hun concurrenten op rechts in plaats van zelf met een alternatief te komen.

Lamyae Aharouay is freelance journalist en presenteert de podcast NRC Haagse Zaken.