Boekenweekthema is ‘De moeder de vrouw’, de essayist is geen van beide

Het thema van de Boekenweek is volgend jaar ‘De moeder de vrouw’, maar de auteurs van zowel het geschenk (Jan Siebelink) als het essay (Murat Isik) zijn geen van beide. Waarom, vroeg menig twitteraar zich na de bekendmaking af, als er ook veel schrijvende moeders zijn?

‘De moeder de vrouw’ is vernoemd naar een gedicht van Martinus Nijhoff met dezelfde naam, maakte organisator CPNB donderdag bekend. De schrijver van het Boekenweekgeschenk hoeft zich niet aan het thema te houden, verduidelijkte de organisatie.

Het onderwerp spreekt Murat Isik, winnaar van de Libris Literatuur Prijs, aan, zegt hij: “Niet alleen omdat mijn eigen moeder een belangrijke vrouw in mijn leven is, maar ook omdat moeders een essentiële rol spelen in mijn romans.” En dat doet er óók toe, liet de organisatie weten via Twitter: “Het thema stelt de moeder, de vrouw centraal maar betreft ook alle mannen, zonen. Iedereen heeft een moeder een vrouw dus in zijn of haar leven.”

‘Scheve verhoudingen’

Auteur Jamal Ouariachi kan er weinig begrip voor opbrengen. “De CPNB leert mij dat iedereen een moeder heeft. Zo steek je nog eens wat op”, schreef hij schamper op Twitter. Ook mannen kunnen over vrouwen schrijven, “maar dat is het punt niet”:

… Esther Gerritsen (ja, die schreef al eens het geschenk maar niet het essay), Sylvia Witteman, Margriet de Moor en Marente de Moor als moeder-dochterduo, Mensje van Keulen, Sanneke van Hassel, Stine Jensen, Aukelien Weverling, Jannah Loontjens, Marjolein van Heemstra…

— Jamal Ouariachi (@jamalouariachi) 14 juni 2018

Ouariachi twittert veertien namen. “Als ik zo’n lijstje in veertig seconden brainstormen kan oplepelen, waarom kan CPNB dat dan niet?” Verschillende schrijvers en opiniemakers delen zijn kritiek. Columnist Sylvia Witteman noemt het “een beetje raar” dat er niet voor een vrouw is gekozen. “I give up“, ik geef het op, twittert schrijver en dichter Lieke Marsman. Journalist en schrijver Liesbeth Rasker: “Het enige positieve aan dat krankzinnige boekenweekthema is dat Renate [Dorrestein, red.] wellicht opstaat uit haar graf om de organisatie een pak rammel te geven.”

Ianth Ianthe Mosselman Van de website van @Boekenweek: “De moeder de vrouw. Twee identiteiten, zijn zij onlosmakelijk met elkaar verbonden?” Weet ik niet… MISSCHIEN KAN IEMAND DIE DAADWERKELIJK DEZE IDENTITEITEN HEEFT ER IETS OVER ZEGGEN? 14 juni 2018 @ 15:18

Volgen

Lees ook de necrologie over Renate Dorrestein (1945-2018): Dorrestein exploreerde laconiek het menselijke mijnenveld

Cijfers

Het probleem is niet dat een man niet over ‘De moeder de vrouw’ kan schrijven, de scheve verhoudingen in de literatuur zijn “al eeuwen” het probleem, verduidelijkt Ouariachi later.

Nog steeds worden romans van vrouwen lager gewaardeerd dan die van mannen. Lees over het promotieonderzoek: In de literatuur is de vrouw nog steeds een cliché

De cijfers geven de critici gelijk. Aan de 33 Boekenweekessays die tot nu toe geschreven zijn, hebben maar acht vrouwen meegewerkt. Mannen zijn met 28 bijdragen duidelijk oververtegenwoordigd. Het Boekenweekgeschenk (89 edities) doet het iets beter: 68 werken werden (mede) door mannen geschreven, 21 door vrouwen.

Murat Isik draagt overigens wel bij aan een andere vorm van diversiteit, benadrukt de organisatie van de Boekenweek fijntjes: “Als het gaat om ervaring, leeftijd en herkomst vullen beide auteurs elkaar bijzonder mooi aan!” En ook dat klopt: hij is pas de derde niet-witte Nederlander die de opdracht tot nu toe heeft aanvaard.