En daar ontstaat direct al een groot probleem. Want de nu zo noodzakelijke eenheid van de Europese Unie wordt danig op de proef gesteld met de komst van een anti-Europees kabinet in Italië en politieke veranderingen in Spanje door het gedwongen aftreden van premier Rajoy. Het gaat hier in grootte om de vierde respectievelijke vijfde economie van de Europese Unie als het Verenigd Koninkrijk nog wordt meegerekend.
In Spanje lijken de strubbelingen zich vooralsnog te beperken tot een intern politiek probleem als gevolg van de door corruptie affaires geplaagde conservatieve partij van inmiddels ex-premier Rajoy. Vervroegde verkiezingen zijn niet voorzien nu met een vloeiende door het parlement gesteunde beweging de socialist Pedro Sánchez de leiding heeft overgenomen. Maar de vraag is of hij de rust zal weten te bewaren.
Ernstiger, vanuit de Europese Unie bezien, is de situatie in Italië. Na de nodige tournures treedt daar nu toch de coalitie van de Vijfsterren beweging en Lega aan. Het betekent het eerste kabinet in de Europese Unie dat louter uit populisten bestaat. De uitgesproken anti-Europeaan en door president Mattarella geblokkeerde Paolo Savona is vervangen door Giovanni Tria, die ‘alleen maar’ kritisch is over het door Brussel gedicteerde bezuinigingsbeleid. Savona zal zich als minder invloedrijk minister van Europese Zaken vooral verbaal kunnen laten gelden.
Hoe het beleid zich in Italië zal ontwikkelen moet uiteraard nog blijken. Als het al tot ontwikkelen komt. Veel onderling vertrouwen tussen de coalitiepartijen is er niet. Aan de andere kant zal het niet de eerste keer zijn dat een ‘onmogelijk’ geachte combinatie juist om die reden stand weten te houden. Met Brussel als gemeenschappelijke vijand zal de „regering van verandering” aan de slag gaan. En dan is het aan de Europese Unie om Italië met zijn immense staatsschuld aan de begrotingsregels te houden.
Griekse taferelen dreigen maar dan wel met een veel groter land dat ook nog eens tot de zes oprichters van de Europese Unie behoort. De Europese Unie heeft de wind weer in de zeilen zei voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie negen maanden geleden optimistisch. Dat lijkt maar voor heel even geweest.
In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.