Laat uw kind toch lekker gamen

Nog nooit ben ik in Japan geweest. Toch bekruipt me bij het bezoek aan deze tempel een gevoel van herkenning. Alsof ik hier eerder ben geweest. Nietzsche schreef dat religies hun succes te danken hebben aan het feit dat ze als eerste onbevangen kindergeesten kunnen indoctrineren. Ineens zie ik het. De poorten van de tempelcomplexen, de huisjes en zelfs de details op de gebouwen heb ik in talloze levels van Pokémon, Super Mario, Kirby en Donkey Kong gezien. Als kind heb ik autoritten naar Frankrijk en regenachtige zondagmiddagen in Japan doorgebracht. Nintendo mijn religie en de gameboy mijn bijbel.

Twee dagen later sta ik met dokter Umezawa op de operatiekamer. „Mesu.” Dokter Umezawa strekt haar hand uit naar de operatiezuster. Ik was net gewend aan de eindeloze onherkenbare stroom aan klanken en tekens tot ik een woord hoor dat ik herken. Het betekent inderdaad mes. Dat blijkt niet zo gek. Zo’n 250 jaar voordat de eerste spelcomputer van Nintendo naar Nederland kwam, haalde de VOC een bonuslevel aan de kusten van Nippon. Toen verkregen de Nederlanders als enige buitenlanders een kleine handelspost in Decima, een klein eiland in de baai van Nagasaki.

Maar er werd niet alleen gehandeld. Tijdens deze periode was de Nederlandse post ook de enige verbinding met de kennis uit het Westen. Dit was van groot belang voor de medische wereld. In Japan was snijden in lijken verboden. In Europa circuleerden de werken van Vesalius met nauwkeurige beschrijvingen van de structuren en organen van het menselijk lichaam. De chirurgie van de Hollanders werd bekend onder de naam Komo-ryu geka, (chirurgie van de roodharigen) – een keurmerk voor kwaliteit en kennis. Menig Japanner liet zich in Decima behandelen. In een land waar de snijkunst lijkt te zijn geboren, waren juist de scherpe messen van de botte Hollanders toonaangevend.

Het mes is echter nog maar een detail in de operatiekamer. Terwijl ik de camera vasthoud, scheidt dokter Umezawa voorzichtig het vlak tussen de lever en de galblaas. Haar precisie en oog voor detail zijn indrukwekkend. Ze is een van de beste chirurgen in Japan als het gaat om het verwijderen van de galblaas door middel van een kijkoperatie.

Het concept van een kijkoperatie heeft verbluffend veel gelijkenissen met een computerspel. Door middel van een paar kleine sneetjes van slechts een paar millimeter breng je een camera en een aantal instrumenten in de buik. Het zijn lange stokjes met aan het uiteinde een schaartje, een klemmetje of een brander. Op het scherm kan je zien wat je doet.

De volgende ochtend staan we aan het bed van een vrouw die tevreden haar miso-soep wegslurpt. De hedendaagse chirurg en de hedendaagse patiënt geven de voorkeur aan een minimaal invasieve ingreep, oftewel een kijkoperatie. De precisie en de techniek uit het Oosten en de anatomische kennis uit het Westen hebben zich verenigd tot een moderne vorm van chirurgie die steeds dichter nadert tot dat wat de Griekse arts Hippocrates ons laat beloven de dag dat we dokter worden: Primum non nocere (Ten eerste, doe de patiënt geen verdere schade aan).