Als de Amerikanen handelsoorlog willen, dan kunnen ze die krijgen ook. Europa zal volgens de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire „alle noodzakelijke maatregelen nemen” om het Amerikaanse gevaar te keren. Want: „De wereldhandel, dat is geen afrekening zoals in OK Corral”, zei hij, verwijzend naar het negentiende-eeuwse Wilde Westen. „Dit is precies wat in de jaren dertig is gebeurd”, zei president Emmanuel Macron over de volgens hem „illegale” importheffingen waartoe de Amerikaanse regering besloten heeft. „Nationalisme, dat is oorlog”, zei hij oud-president François Mitterrand na.
De Franse staalexport naar de Verenigde Staten is met 251 miljoen euro per jaar relatief bescheiden. Terwijl Duitsland een immens handelsoverschot heeft, is de handel van Frankrijk met de VS meer in evenwicht: de Fransen exporteren voor 41 miljard euro naar de VS, de Amerikanen voor 29 miljard naar Frankrijk. Trump heeft afgelopen maand opnieuw gedreigd geïmporteerde auto’s zwaar te belasten, maar Franse autoproducenten exporteren al jaren niet meer naar de VS.
Trump-fluisteraar
Frankrijk kan zich principiëler opstellen omdat het minder te verliezen heeft. Het besluit van Washington is vooral om andere redenen hard aangekomen. Met groot afbreukrisico heeft Macron vanaf zijn aantreden vorig jaar mei geprobeerd Trump te paaien. Maar op het Élysée maakte zijn entourage zich van begin af aan weinig illusies: na de felle Amerikaanse campagne zou het lastig worden Trump aan boord te houden bij het klimaatakkoord van Parijs of bij de Iran-deal. Vrijhandel, dacht men, was een ander verhaal. Nu de VS ook op dit punt isolationisme verkiezen, staat ‘Trump-fluisteraar’ Macron met lege handen.
Bovendien zaaien de VS tweedracht in de Europese Unie op een moment dat dat Europees hervormer Macron het minst goed uitkomt. Al vaak heeft Macron gewaarschuwd voor Europese „naïviteit” bij handelsakkoorden. De EU is de belangrijkste afzetmarkt in de wereld en kan een sterkere vuist maken tegenover landen als China of de VS. Duitsland en Frankrijk proberen met één stem te spreken, maar de Fransen kunnen zich niet aan de indruk onttrekken dat Duitsland uiteindelijk voor de eigen industrie kiest.
Als de handelsbetrekkingen dan toch opnieuw onderhandeld moesten worden, dan wilde Frankrijk álles overhoop gooien en ook toegang krijgen tot de Amerikaanse landbouwmarkt of tot Amerikaanse overheidscontracten – iets wat Trump niet gauw zal accepteren.
Macron zal het niet uitspreken, maar Frankrijk heeft ook belang bij de Amerikaanse ramkoers. Al jaren klagen Parijse politici over het Duitse handelsoverschot en het achterblijven van investeringen waardoor Duitsland „werkloosheid exporteert”, analyseerde econoom Éric Le Boucher in Les Échos. Als de Duitse economische groei minder zwaar leunt op export (van auto’s) en meer op interne vraag, dan zou dat de Europese „solidariteit” ten goede komen. „De aanval op de auto-industrie zou duidelijk moeten maken dat ieder voor zich leidt tot een verstoord evenwicht en tegenmaatregelen.”