‘Dat is ’m nog niet. Dat is een andere Boeing van Transavia’

Veertig mensen staan in een weilandje naar de hemel te turen. Lokale politici, bewoners en journalisten hebben zich verzameld bij kinderopvang De Gekke Geit in de buurt van Klarenbeek, bij Apeldoorn. Ze wachten op de overkomst van een Boeing 737 van Transavia. Het echtpaar Neuteboom, tegenstanders van uitbreiding van Lelystad Airport, heeft een partytent neergezet en zorgt voor frisdrank en cake. De omgeving is idyllisch. Er zijn drie geiten. Het wachten duurt lang.

„Van uitstel komt afstel!”, roept Suzanne Kröger, Kamerlid voor GroenLinks, verheugd, verwijzend naar de uitgestelde opening van Lelystad Airport. Iedereen tuurt op de app FlightRadar24, om het vliegtuig live te kunnen volgen. Als iemand de Boeing eindelijk denkt te zien, wordt hij gecorrigeerd door Eppo Bruins, Kamerlid voor de ChristenUnie. Met een blik op zijn smartphone zegt hij: „Dat is hem nog niet. Dat is een andere Transavia, op 7 kilometer.” Even later komt het goede vliegtuig voorbij, op 2.740 meter hoogte. Goed hoorbaar, bepaald niet oorverdovend.

Maar, zeggen politici en bewoners, waar het echt om gaat is het overvliegen op 1.830 meter hoogte. Het gezelschap zwermt uit naar verschillende andere locaties waar de Transavia-Boeing zal overkomen.

Lees ook: ‘Belevingsvlucht’ laat horen hoe Lelystad Airport in 2020 klinkt

Met twee uur vertraging vertrok de ‘belevingsvlucht’ woensdagmiddag van Schiphol. Met de vlucht langs alle routes voor Lelystad Airport, over een flink deel van Oost-Nederland, wilde het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een indruk geven van de geluidsoverlast die lage vliegroutes zullen veroorzaken. Vooraf was er al veel kritiek van actiegroepen, omdat een eenmalige vlucht onmogelijk de overlast van frequent overkomende vliegtuigen kan simuleren.

De vertraging van de vlucht, gretig van commentaar en grappen voorzien op sociale media, past bij de tegenslag waar de omstreden uitbreiding van het vliegveld mee te maken heeft. Volgens een piloot, aanwezig bij de overkomst in Hattemerbroek, was er een probleem met het navigatiesysteem: de database met nieuw ingevoerde navigatiepunten kon niet worden geladen in de computer van de twee maanden oude Boeing. Bij een ander toestel lukte dat wel.

Indruk van hoe het gaat worden

Burgers hebben het recht om te zien en te horen waar het precies over gaat bij de lage vliegroutes voor Lelystad Airport, zegt CU-Kamerlid Bruins in de auto van Klarenbeek naar Hattemerbroek. Hij nam het initiatief voor de vlucht.

Het wantrouwen van tegenstanders zal door de vlucht niet worden weggenomen, erkent Bruins. Tegenstanders zullen niet snel zeggen dat de herrie wel meevalt. „Maar door deze vlucht weten we meer, en dat is mooi.” Ook Jan Hendrik Dronkers, topambtenaar op het ministerie en belast met het Lelystad-dossier, bekijkt het positief. „Natuurlijk is dit niet helemaal representatief voor hoe het gaat worden. Maar zonder deze vlucht hadden mensen helemaal geen indruk. Nu wel. Dat is winst.” Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren: „Deze hele vlucht is natuurlijk heel erg sneu. Zonder groei van de luchtvaart hadden we dit niet nodig.”

Binnen het kabinet wordt verschillend gedacht over Lelystad Airport. VVD en CDA zijn voorstander van snelle opening, bedoeld om Schiphol te ontlasten. Zij voorzien economische schade als Schiphol niet verder kan groeien. ChristenUnie en D66 stellen twee voorwaarden aan de opening van Lelystad. Bruins: „Na 2023, als het luchtruim opnieuw is ingedeeld, moet het afgelopen zijn met de lage vliegroutes. En we moeten zeker weten dat we maatschappijen desnoods van Schiphol naar Lelystad kunnen dwingen. Lelystad moet vervangend zijn, niet extra. Zonder die voorwaarden kan het vliegveld niet open.”

Aan de eerste eis heeft de minister nog niet voldaan, vindt Bruins. Hoewel de minister het als voorwaarde heeft gesteld bij herziening van het luchtruim, garandeert Luchtverkeersleiding Nederland niet dat dit kan. Bruins wil hier uitleg over. „Herziening van het luchtruim is complex, maar ik ben natuurkundige, dingen zijn me niet snel te ingewikkeld.”

Ook de juridische ruimte om luchtvaartmaatschappijen met een zogenoemde verkeersverdelingsregel naar Lelystad te dwingen is bepaald nog niet zeker. De Europese Commissie moet een Nederlands voorstel hiervoor goedkeuren.

Het debat over Lelystad Airport gaat over meer dan luchtvaart, volgens Bruins. „Inmiddels gaat het over de betrouwbaarheid van bestuur. De luchtvaartsector heeft veel krediet verloren. Mensen hebben geen vertrouwen meer in de overheid en Schiphol. Of Lelystad Airport er wel of niet komt, zullen we vanzelf zien. Maar het belangrijkste is dat ook de luchtvaartsector zich aan de regels houdt en dat de overheid betrouwbaar is. Lelystad biedt daar de kans voor.”

In Hattemerbroek, bij Zwolle, heeft het ministerie een bijeenkomst georganiseerd. Leden van actiegroep HoogOverijssel zijn ook gekomen. De belangen zijn verschillend, maar de sfeer is vriendelijk. In het weiland staat een geluidsmeter, een scherm in de schuur toont de resultaten. Vrijdag worden de voorlopige geluidsmetingen en bewonerservaringen bekend. Twee keer komt de Boeing over, lager dan in Klarenbeek. Naast de boerderij ligt het spoor, een trein passeert. Dat is toch veel storender dan dat vliegtuig, vraagt de NOS-verslaggever aan de bewoner. „Nee, want dat ben ik gewend” is het antwoord.