‘Belevingsvlucht’ laat horen hoe Lelystad Airport in 2020 klinkt

Alsof je de irritatie van een lekkende kraan met één druppel water wil simuleren. Met die metafoor maken de actiegroepen tegen lage vliegroutes voor Lelystad Airport duidelijk waarom ze geen vertrouwen hebben in een testvlucht voor mensen op de grond. De actievoerders spreken van „een vliegshow die niets te maken heeft met de dagelijkse hoeveelheid ellende die over ons uitgestort wordt als Lelystad Airport open zou gaan”.

Boze burgers verzetten zich tegen de uitbreiding van Lelystad Airport – en elke poging van de overheid om de woede te temmen heeft een averechts effect. Het kostbare initiatief – totale kosten 150.000 euro – lijkt daarmee op voorhand mislukt.

Met de eenmalige ‘belevingsvlucht’, gepland voor woensdag tussen 15.30 en 21.30 uur, wil het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bewoners in Oost- en Noord-Nederland „het geluid van een vliegtuig in hun eigen omgeving laten ervaren”. Niet om het besluit over de luchthaven te herzien, maar om ze een indruk te geven van de geluidshinder die zal optreden als Lelystad Airport in 2020, na twee jaar vertraging, open gaat voor commerciële luchtvaart. Het verbouwde polderveld moet vakantievluchten naar de Middellandse Zee overnemen van Schiphol.

De belevingsvlucht is een zorgvuldig voorbereide operatie, die volgens het ministerie plaatsvindt op verzoek van bewoners en andere betrokkenen. Het idee kwam naar voren tijdens informatie-avonden van het ministerie in de regio, vorig najaar. Een video met geluidssimulatie van een overvliegend vliegtuig werd daar weggehoond: nauwelijks hoorbaar. Laat maar eens in het echt horen wat die routes voor ons betekenen, klonk het in het oosten.

Vlucht van vijf uur

De situatie vanaf 2020 wordt woensdag zo goed mogelijk nagebootst – eigenlijk voorgebootst. Een Boeing 737-800 van Transavia, representatief voor de vliegtuigen die op Lelystad gaan vliegen, vliegt vijf uur lang alle nu geplande routes. Vlucht HV051 is live te volgen op de website en de app van Flightradar24. Op de website belevingsvlucht.nl staat een tijdschema met tijden, plaatsen en hoogtes: om circa 17.40 uur passeert het toestel Wageningen.

Het bewonersverzet van Stavoren tot Ede richt zich tegen de ‘aansluitroutes’, routes tussen nadering- en vertrekroutes dichtbij het vliegveld enerzijds en routes in het hogere luchtruim anderzijds. Tot 2023, het jaar dat de herindeling van het hele Nederlandse luchtruim is voltooid, vliegen zo’n dertig vliegtuigen per dag langdurig op 1.800 meter hoogte. Dat is lager dan gebruikelijk en nodig om onder het Schiphol-verkeer te blijven. Na 2023 neemt het aantal vluchten geleidelijk toe, tot een maximum van circa 120 per dag, met een concentratie in de zomer en aan de randen van de dag.

Omdat de overlast vooral in de frequentie schuilt, is de belevingsvlucht zinloos, zeggen achttien actiegroepen uit zes provincies die zich hebben verenigd in Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL).

Klik op onderstaande afbeelding voor het globale tijdschema van de belevingsvlucht

Ze hebben meer kritiek. De Transavia-Boeing vertrekt vanaf Schiphol want Lelystad Airport heeft nog geen verkeersleiding. Ook al passeert het toestel Lelystad op slechts 600 meter, echt is het niet. Belangrijker nog: het toestel is door het ontbreken van passagiers te licht. Er is minder motorvermogen nodig, dus klopt het geluid niet.

Dat valt erg mee, zegt Wieger van der Veen uit Hattem, geluidsexpert en lid van de bewonersgroep die de vlucht hielp voorbereiden. Normaal zou dit gevulde toestel 69 ton wegen, door extra kerosine mee te nemen komt het gewicht op 61 ton. Van der Veen: „Die acht ton verschil in gewicht kun je vertalen in een halve decibel geluid. Dat verschil hoor je nauwelijks. Belangrijker is dat je erkent dat de meting nooit exact is, je moet rekening houden met een afwijking van zes tot twaalf decibel naar boven of beneden.”

Van der Veen – „Ik ben tegen uitbreiding van Lelystad Airport” – was betrokken bij de keuze voor de elf locaties waar het geluid wordt gemeten door bureau Munisense uit Leiden. Van der Veen: „Dat luistert nauw, qua uitsluiten van storingsgeluid. We hebben alle situaties in beeld: klimmen, dalen, horizontaal vliegen.”

Veel wantrouwen

De belevingsvlucht brengt overheid en burgers niet bij elkaar. Het ministerie organiseert bijeenkomsten in Wezep en Espel om het vliegtuig te horen overvliegen. Stichting Red de Veluwe doet hetzelfde in Klarenbeek en Nijbroek.

Het wantrouwen van de actiegroepen is groot. Ze hebben geen vertrouwen in de toezeggingen van de minister over de toekomst van Lelystad Airport. De limiet van 45.000 vliegbewegingen per jaar, het einde van de lage vliegroutes na 2023, het uitsluiten van zware vrachtvliegtuigen; steeds duiken er onderzoeken en uitspraken op die de twijfel over deze toezeggingen voeden.

Lees ook hoe de discusie over Lelystad een discussie over Schiphol werd.

Daar komt bij dat het verzet tegen uitbreiding van Lelystad is verbreed naar verzet tegen groei van de luchtvaart, met klimaat als inzet. Tekenend is de bundeling, twee weken geleden, van bewonersgroepen rond zes luchthavens. Samen organiseren zij op 23 juni een landelijk protest tegen groei van de luchtvaart.

In het licht van al dat wantrouwen en protest lijkt de kans klein dat de belevingsvlucht het draagvlak voor Lelystad zal vergroten. En dan is er ook nog een goede kans dat de vlucht vanwege onweer wordt afgelast.