OM onderzoekt ‘Luik’ als terreur

Hij riep ‘Allahu Akbar’, zo was al te horen op opnamen uitgezonden door de Franstalige omroep RTBF. Een vrouw die zich uit angst voor de rondvliegende kogels op een afstandje in een bushokje had verborgen, vertelde hetzelfde aan verslaggevers die langs het politielint verzameld waren: ze had het van een directe getuige gehoord.

Pas op woensdagochtend, 24 uur na de feiten, gaf het federaal parket in Brussel tijdens een persconferentie duidelijkheid: de moord op twee agenten en een voorbijganger, dinsdagochtend in Luik, worden volgens een rondgedeelde verklaring onderzocht als „terroristische moord en poging tot terroristische moord”.

De feiten: rond half elf in de ochtend, op het kruispunt van de Rue des Augustins en de Boulevard d’Avroy vlakbij het centrum van Luik, valt een man twee agenten met een mes van achteren aan ter hoogte van café Aux Augustins. Hij pakt hun dienstwapens af, elk met 17 patronen, en schiet de al op de grond liggende agenten dood. Hij gaat het café meerdere keren binnen zonder slachtoffers te maken, op straat schiet hij in het rond. Een 22-jarige voorbijganger wordt doodgeschoten. Vervolgens loopt de dader naar een school op zo’n twintig meter verderop, waar hij een personeelslid gijzelt.

Achtervolgd door de politie laat hij haar uiteindelijk gaan en verlaat het gebouw, waar hij opnieuw schiet en nog vier politieagenten raakt. De politie, inmiddels in groten getale op de plek afgekomen, schiet hem net buiten het gebouw dood.

De jongeman die hij doodde was een student pedagogiek die op het punt stond af te studeren. Hij zat in de auto naast zijn moeder, die het voor haar ogen zag gebeuren. De twee gedode agentes waren 53 en 44 en hadden respectievelijk een zoon van 25 en een tweeling van 13. Die tweeling was, zo meldde de politie tijdens een persconferentie, hun vader ook al kwijtgeraakt. Het leven van nog een gewonde agent hing een tijd aan een zijden draadje, hij was geraakt in een slagader.

Sinds puberteit bekend bij politie

De dader: Benjamin Herman, geboren in 1987, met Belgische nationaliteit en afkomstig uit Rochefort in de Ardennen. Hij stond al sinds zijn puberteit bekend bij de politie voor criminele feiten: diefstal, geweld tegen de politie, drugsfeiten. Sinds 2003 zat hij bijna onafgebroken vast. Hij zat zelfs op dit moment nog een gevangenisstraf uit tot 2020, in de gevangenis van Marche-en-Famenne in de provincie Luxemburg, maar was sinds maandag op verlof. Dat was niet de eerste keer: hij was al ruim tien keer probleemloos met verlof gegaan. In de nacht van maandag op dinsdag pleegde hij waarschijnlijk een moord op een oude maat uit het drugsmilieu. Dinsdagavond had hij terug moeten komen.

Op het eerste gezicht is Herman niet het type man dat zich inlaat met radicalisme of terreur. Maar de signalen wezen daar in de loop van dinsdag wel al steeds meer op. Burgemeester van Luik Willy Demeyer gaf tijdens een persconferentie aan dat de politie „nadrukkelijk het doelwit” van de dader was. Korpschef van de politiezone Luik Christian Beaupère voegde toe dat de dader de politie „en daarmee de Belgische Staat” heeft willen raken. Woensdag bevestigde het federaal parket dat er meerdere factoren zijn die op terrorisme wijzen. Herman volgde de ,,modus operandi” die door Islamitische Staat (IS) regelmatig op het internet wordt geplaatst in videoboodschappen waarin de tactiek wordt besproken om agenten aan te vallen met een mes en hun wapen af te pakken, zei woordvoerder Wenke Roggen. Ook riep hij meerdere keren ‘Allahu Akbar’ en was hij in contact met geradicaliseerde personen. Door het snelle ingrijpen van de politie is erger voorkomen, denkt het parket. Een link met IS wordt onderzocht.

‘De man was moslim geworden’

Benjamin Herman zou vorig jaar tijdens zijn verblijf in de gevangenis van Lantin, vlakbij Luik, zijn geradicaliseerd, meldde zender RTBF dinsdag al. Dat is een bekend probleem: er zitten in de Belgische gevangenissen 237 mensen die in het oog worden gehouden door de Cel Extremisme, meldde De Morgen onlangs. Of Herman er een van was is niet bekend. Wel kwam hij op de radar van de Staatsveiligheid die zijn naam in twee rapporten laat vallen. Men oordeelde dat hij geen gevaar was. Daarmee laait een nieuwe discussie op over radicalisering in België, en over penitentiaire verloven.

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon en zijn collega van Justitie Koen Geens probeerden de gemoederen dinsdagavond bij tv-programma Terzake te sussen. De man was moslim geworden, maar ze vonden het voorbarig om te concluderen dat hij geradicaliseerd was: „Als iemand dagelijks bidt of vast, kan je nog niet concluderen dat hij een terreurdaad gaat plegen.”

Rond half twee dinsdagmiddag hadden sommigen bij het politielint alvast hun conclusies getrokken. Voor café Aux Augustins hebben mannen in witte pakken twee rode tenten opgezet. Het enige geluid kwam van het geroezemoes van toegestroomde nieuwsgierigen en mensen die wachten tot ze terug mogen naar hun woning of kantoor. Ze laten foto’s en video’s zien op hun telefoon en vertellen de aanwezige journalisten wat ze hebben gehoord.

„Het was te vroeg om het dreigingsniveau terug te schroeven”, vindt de vrouw die in het bushokje schuilde. Onlangs werd het teruggeschroefd naar 2, dat blijft voorlopig zo. Voor Jean-François Hyziewicz, die ook bij het politielint staat, roepen de gebeurtenissen pijnlijke herinneringen op. In 2011 werd Luik ook al opgeschrikt door een aanslag. Toen gooide de Belgische Nordine Amrani handgranaten naar een bushalte en schoot hij in de rondte met een machinegeweer. Naast de dader kwamen zeven mensen om, ruim honderdtwintig raakten gewond. Hyziewicz: „Zo zie je maar. Het is dus nog niet klaar met die aanslagen.”

Update 30-5-2018: Aan dit stuk is op 30-5-2018 nieuwe informatie toegevoegd.