Techreuzen met een boodschap

Als predikers gingen ze voor in hun eigen kerk: de topmannen van Google (Sundar Pichai), Microsoft (Satya Nadella) en Facebook (Mark Zuckerberg). Deze drie techbedrijven, samen goed voor een beurswaarde van 2.000 miljard dollar, hielden afgelopen maand vrijwel tegelijk hun jaarlijkse conferenties. Microsoft Build in Seattle, Google I/O in Mountain View en Facebook F8 in San Jose waren de plekken waar duizenden software-ontwikkelaars kwamen luisteren naar hun toekomstplannen.

De techreuzen willen zich niet onttrekken aan de maatschappelijke gevolgen van hun producten, zeggen ze. Elk van hen probeert problemen op te lossen die de overdosis technologie in ons leven heeft veroorzaakt – met nog meer nieuwe techniek natuurlijk.

Zo ontwikkelt Google (beurswaarde 766 miljard dollar) een versie van mobiel besturingssysteem Android met een bijzondere eigenschap: de gebruiker wordt desgewenst minder afgeleid door notificaties en het toestel houdt bij welke apps je (te) veel gebruikt. De telefoon zwijgt als je ’m omdraait en het scherm wordt ’s avonds vanzelf onaantrekkelijk zwart-wit gemaakt. Google onderdrukt zo apps die naar je aandacht hengelen – met name die van Facebook, het bedrijf dat de populairste mobiele software ontwikkelt.

Androids hulp bij een digitaal dieet past in een trend om gebruikers los te weken van hun geliefde scherm. Deze week nog bevestigde Instagram, onderdeel van Facebook, dat het voor gebruikers gaat bijhouden hoelang ze naar de app staren.

De Amerikaanse techsector heeft afgelopen jaar veel van zijn charisma verloren. YouTube (van Google) en Facebook kregen kritiek omdat hun diensten de verspreiding van nepnieuws, geweld en politieke manipulatie onderschatten.

Mark Zuckerberg beloofde Facebook te ‘fixen’. Het eerste resultaat: afgelopen week meldde het bedrijf dat het in drie maanden tijd 583 miljoen nep-accounts, 21 miljoen naaktfoto’s en 837 miljoen spamberichten verwijderde. Het filteren van haat en racisme kan niet automatisch en is een stuk ingewikkelder, erkent Facebook (beurswaarde 537 miljard dollar).

In een poging de gemoederen te bedaren rondom het Cambridge Analytica dataschandaal, kondigde Zuckerberg op F8 een manier aan om je dataspoor van apps en pagina’s buiten Facebook te verwijderen. Deze aankondiging volgde nadat Zuckerberg de conferentie had geopend met een excuus aan de F8-bezoekers: „Ik weet dat het nu niet makkelijk is om een Facebook-ontwikkelaar te zijn en dat is waarschijnlijk een understatement.”

Bezoekers van Microsoft Build. Foto David Paul Morris/Bloomberg

Ook Microsoft (beurswaarde 751 miljard) stond vorig jaar onder druk, omdat kwetsbaarheden in besturingssysteem Windows voor ernstige beveiligingsproblemen zorgden en een wilde uitbraak van ransomware.

Topman Satya Nadella presenteerde een uitputtend programma van drieënhalf uur, waarin hij benadrukte dat Microsoft zich verantwoordelijk voelt voor het beveiligen van computers, bijvoorbeeld om eerlijke verkiezingen te garanderen.

Ook wil Microsoft ‘ethisch verantwoord’ handelen bij het toepassen van kunstmatige intelligentie: „Het gaat er niet meer om wat computers kunnen doen, maar wat we willen dat ze moeten doen”, aldus Nadella.

Tot zover de goede bedoelingen. Wat zijn verder de plannen?

Google: minder scherm, meer stem

Naast een nieuwe versie van Android kondigde Google updates van Google Assistant aan. Die schuilt al in honderden miljoenen slimme speakers, tv’s, auto’s en Android-telefoons. Een alleswetende assistent is volgens Google de toekomst van informatieoverdracht. Niet per se via een scherm, vooral via spraak. Je kunt in één keer twee vragen stellen, zonder tussendoor ‘Hey Google’ te hoeven roepen. Het antwoord komt met keuze uit zes verschillende stemmen, waaronder die van zanger John Legend. Mits je het netjes vraagt, want er komt een ‘Pretty Please’-modus die gebruikers leert geen commando’s meer te blaffen naar hun computerhulp.

De stemmen van Assistant zijn zo realistisch dat je de computer kunt laten bellen met de kapper of het restaurant om een afspraak voor je te maken. Google demonstreerde een techniek waarbij mensen niet merkten dat ze met een computer spraken, die menselijk pauzeerde, aarzelde en zelfs ‘eh’ zei. Google Assistant zal zich wel keurig als computer voorstellen.

Lees ook de column van techredacteur Marc Hijink over de digitale stem van Google: We moeten ons beter beschermen tegen nieuwe vormen van nep

Binnenkort komt er een Nederlandstalige versie van Assistant en vanaf het najaar zijn de slimme luidsprekers hier te koop. Maar met hardware gaat Google geen geld verdienen. De bedoeling is dat Assistant een centrale rol in je leven speelt, zo meer data verzamelt over je dagelijkse gewoontes en Google je zo nog betere (en duurdere) advertenties kan voorschotelen.

Microsoft: één Windows-machine

Op Microsofts conferentie Build bleek dat Windows-assistent Cortana nog niet zo ver is. Cortana werkt wel samen Amazon Alexa, de meest populaire assistent van dit moment.

Microsoft vond zichzelf de afgelopen jaren opnieuw uit onder topman Satya nadella door zich vrijwel volledig op cloudsoftware en -diensten te richten. De laatste stap wordt voltooid: de aparte Windows-divisie, ooit de melkkoe, verdwijnt en gaat op in de rest van Microsoft. Windows wordt met Office verkocht als ‘Microsoft 365’ , een zakelijk abonnement.

Satya Nadella citeerde computerpionier Mark Weiser: „De belangrijkste technologieën verdwijnen uit beeld en raken zo verweven met het dagelijks leven dat ze er niet meer uit zijn weg te denken.” Dat is het beeld dat Microsoft heeft van de toekomst: Microsofts online besturingssysteem Azure staat in verbinding met miljarden sensoren, kleine computers en industriële servers. Die kunnen draaien op meerdere besturingssystemen (Windows en Linux). Dit internet of things heeft Microsofts Azure als allesverbindende ‘computer van de wereld’.

Mark Zuckerberg op F8. Foto Facebook

Facebook: koppeling van data

Mark Zuckerberg wil geen computers verbinden, maar mensen. Na een mea culpa van ruim een kwartier („we hadden een bredere verantwoordelijkheid dan we hadden verwacht”) was het tijd voor nieuwe plannen. Zuckerberg kondigde aan dat Facebook een dating-functie krijgt, waar onder meer de 200 miljoen singles op het Facebook-netwerk aan mee kunnen doen. „We bouwen het met privacy en veiligheid als uitgangspunt”, voegde hij eraan toe.

Op de F8-conferentie was Facebook (2,2 miljard maandelijks actieve gebruikers) maar één deel van het verhaal: de populaire Messenger chat-app (1,3 miljard gebruikers) en Instagram (800 miljoen leden) en WhatsApp (1,5 miljard) zijn minstens zo belangrijk.

Bij Instagram en WhatsApp kun je straks videobellen met meerdere mensen tegelijk. Naarmate het ‘oude’ Facebook minder intensief gebruikt wordt, zorgen de jongere netwerken voor groei van het imperium. De waarde zit hem in de uiteindelijke koppeling van alle gebruikersdata om een nog fijnmaziger beeld te krijgen van menselijke interesses.

Een eerste aanzet gaf Facebook in de nieuwe voorwaarden voor WhatsApp, die sinds vorige week gelden.