Een fijne neus voor zedendelicten

In een bos vlak bij Nunspeet loopt Jantine, hondengeleider bij de politie, met een kleine spuit vol sperma. Op een boomstronk plaatst ze een drupje. In de zon droogt het snel en is het nauwelijks meer te zien. Het is menselijk sperma, door een vrijwilliger gedoneerd in een ziekenhuis.

Een halfuur nadat de stronk is geprepareerd, komt Ziva in actie. De hond, aangelijnd, loopt snuffelend door het bos. Als ze het plekje sperma heeft bespeurd, gaat ze liggen – demonstratie geslaagd. Ze krijgt er een beloning voor: Ziva mag op een ijzeren buisje knagen. Jantine prijst haar: „Knap hoor, heel knap.”

De Nederlandse politie gaat speurhonden inzetten voor het vinden van menselijke spermasporen, zo werd dinsdag bekend. Ze heeft vijf ‘zedenhonden’ opgeleid die nu beschikbaar zijn om zedenzaken, zoals verkrachtingen, te helpen oplossen. De honden zijn elk voor zo’n 4.000 euro aangeschaft, en daarna intensief getraind. De waarde per hond bedraagt volgens de politie inmiddels 30.000 tot 40.000 euro.

De speurhonden hebben een uitgebreide testperiode achter de rug. Daarin is volgens de politie gebleken dat ze sporen vonden die anders over het hoofd waren gezien. In Noorwegen heeft de politie zulke ‘zedenhonden’ al langer in dienst.

Nederland begon in 2015 met de opleiding van de honden, in samenwerking met onder meer het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. De politie in Amsterdam, Oost-Nederland en Rotterdam heeft ze daarna als proef ingezet.

De honden zijn afgericht om de geur van sperma te ontdekken. Dat lukt al bij een minuscuul druppeltje van 0,05 milliliter. Vooral bij opsporingswerk in de openlucht kan dat meerwaarde bieden, zegt Gerdie Aendekerk, lid van het zedenteam van de politie Oost-Nederland.

Tot nog toe was spermasporen vinden het werk van forensisch specialisten. Die doen dat met speciale lampen, waarvoor de omgeving verduisterd moet zijn. Aendekerk: „In een bos is het erg moeilijk om sporen te vinden, zeker als je een groot gebied ook nog eens goed donker moet maken.”

Elk druppeltje sperma dat in een zedenzaak kan worden gevonden, is vanwege het DNA daarin van groot belang. Want bewijs bij dit soort delicten is vaak lastig te vinden. Aendekerk: „Een zedenzaak is vaak het verhaal van de een tegen dat van de ander. Daarom zijn deze honden een uitkomst.”

Tijdens de testfase zijn de honden volgens de politie voor zo’n tachtig onderzoeken ingezet. In vijftien daarvan zijn sporen gevonden. In een verkrachtingszaak leidde dat tot een veroordeling. Volgens Dick Staal, instructeur Speur- en Specialistische Dieren bij de politie, hebben de honden in die zaak een doorslaggevende rol gespeeld. „Het ging om een meisje dat in een bos van haar fiets werd getrokken en verkracht is. De hond vond toen op een klein takje een spoor. Uit het DNA dat daarbij werd ontdekt, is een dader tevoorschijn gekomen.”