Het songfestival is te duur maar ook goed voor de nationale psyche

Afgelopen week organiseerde Portugal het Eurovisie Songfestival. Vorig jaar, toen Portugal won, was het maar de vraag of het land de kosten wel zou kunnen opbrengen. De kosten voor de organisatie lopen al gauw op tot 20 miljoen euro. Toen Azerbajdzjan het festival in 2012 organiseerde kostte het evenement zelfs meer dan 100 miljoen euro. In 2016 deed Portugal niet eens mee vanwege hun financiële situatie. Toch werd dit jaar alles op alles gezet om het evenement in Lissabon te organiseren.

Ook andere internationale evenementen als de Olympische Spelen en het WK voetbal zijn duur. De Olympische Winterspelen in Pyeongchang hebben per deelnemer ruim 3,5 miljoen euro gekost. De totale uitgaven werden geschat op 10,6 miljard euro. De kosten voor het WK voetbal in Rusland over enkele weken worden geraamd op 30 miljard euro, ongeveer tweemaal zoveel als het WK in Brazilië in 2014.

Flink verlies

Tijdens de organisatie van dit soort internationale evenementen nemen mensenrechtenschendingen vaak toe. De vrijheid van meningsuiting wordt onderdrukt, mensen worden zonder compensatie uit hun huizen gezet en arbeiders die stadions bouwen worden uitgebuit. Dit allemaal omdat blijkbaar flink verdiend wordt op het organiseren van zo’n evenement. Toch blijkt dat de kosten niet altijd opwegen tegen de opbrengsten. Zo blijkt uit een aflevering van Zondag met Lubach van een paar maanden geleden dat de belastingbetaler vaak flink verlies lijdt op het evenement en dat alleen een beperkte groep vastgoedbeheerders er flink aan verdient.

Om welke andere redenen zouden landen toch staan te springen om dit soort evenementen te organiseren? Inzichten uit de sociale psychologie kunnen antwoord geven op deze vraag. Een belangrijke reden waarom landen zo graag zo’n evenement organiseren is omdat het hen veel aanzien geeft. Sociaal-psychologisch onderzoek heeft laten zien dat mensen aanzien erg belangrijk vinden, zelfs belangijker dan sociaal-economische status. Het hebben van aanzien leidt tot een toename in welbevinden, levensgeluk en positieve emoties. Dit wordt verklaard doordat mensen met aanzien zich machtiger en meer sociaal geaccepteerd voelen.

Pochen

Gerelateerd aan dit punt is dat landen met de organisatie van zo’n groot evenement eens even kunnen laten zien waar ze allemaal toe in staat zijn. Landen geven graag grote bedragen uit en vinden het prima om financiële records te breken, zodat ze kunnen pochen. In onderzoek naar consumentengedrag wordt dit ook wel conspicuous consumption genoemd. Consumenten geven graag veel geld uit voor een bepaald product met als doel het publiekelijk communiceren van rijkdom naar anderen in hun omgeving. Dit is precies wat de organiserende landen ook doen.

Genoeg redenen dus om, naast de (mogelijke) financiële voordelen, ook psychologische voordelen te zien van het organiseren van dit soort evenementen. Het zijn niet per se de juiste redenen om zoveel geld van belastingbetalers uit te geven, maar ze spelen wel een belangrijke rol.

Ik ben het helemaal eens met de kritiek die heerst op de organisatie van dit soort evenementen. Er werd vroeger veel minder geld uitgegeven en de toename in kosten heeft niet per se geleid tot een toename in populariteit van de evenementen.

Hoewel het allemaal flink goedkoper zou kunnen, zie ik ook de voordelen. Het brengt mensen bij elkaar, niet alleen binnen landen, maar ook tussen landen. De Winterspelen waren een belangrijke eerste stap in de vredesgesprekken die weer gestart zijn tussen Noord- en Zuid-Korea. En nu Israël het Eurovisie Songfestival heeft gewonnen, zou het zomaar kunnen zijn dat de huidige situatie in het land ook verbetert. Of dat echt het geval zal zijn, moet nog maar blijken, maar de invloed van een dergelijk internationaal evenement moet niet worden onderschat. Waar een liedjesfestival al niet goed voor kan zijn.