Een medische behandeling is soms een emotionele beslissing

Wanneer is een mens oud? Dat is onduidelijk. 80 plus? 70 plus? Van gepensioneerden wordt verwacht dat ze zelfredzaam te zijn en zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Dat doen ze. Van de drie miljoen 65-plussers woont 94 procent nog thuis. En tot genoegen, naar het zich laat aanzien. 70 plus heet tegenwoordig het nieuwe zestig, zo actief is deze bevolkingsgroep in de weer, met sport, natuur, cultuur en familieleven. Het voelt dan ook arbitrair dat in twee ziekenhuizen, in Leiden en Den Haag, de grens voor oud bij 70 jaar wordt gelegd: belandt een 70-plusser bij de spoedeisende hulp, dan wordt die gescreend op „kwetsbaarheid” voor er ingrijpend behandeld wordt. Dit om „overbehandeling” te voorkomen. Dat klinkt redelijk, maar „onnodig” is in dit verband een relatief begrip. Wat de een niet nodig vindt, zal een ander gretig ondergaan. Niettemin kaart GroenLinks overbehandeling van ouderen aan alsof dat definieerbaar is. Een Tweede Kamerlid voor die partij denkt „vanuit de ouderen”, verklaarde ze, en zou niet willen dat haar moeder „eindeloos wordt geopereerd, er zwakker uit komt, nooit meer herstelt”. Nee, zij niet. Maar wat wil haar moeder zelf? Die vindt het wellicht helemaal zo erg niet om er zwakker uit te komen, áls ze er maar uit komt. En dat zal die moeder dan uitdrukkelijk naar voren moeten brengen, in zo’n voor iedere oudere verplicht gesprek met een „gespecialiseerde ouderenarts” waar GroenLinks nu voor pleit. Want haar dochter heeft al bepaald wat verstandig is voor ‘kwetsbaar’ geachte ouderen, met haar moeder als pars pro toto.

Overbehandeling van de patiënt die bepaalde medische ingrepen de moeite niet meer waard vindt – dat moet bespreekbaar zijn. Maar de patiënt die nog van geen sterfbed wil weten, heeft evenveel recht om wél behandeld te worden.

Zo niet, dan dreigt een angstaanjagend beeld, nu in ziekenhuizen en in de politiek stemmen opgaan om oudere patiënten routineus te checken op kansen „op sterfte of forse achteruitgang” na behandeling. Dit klinkt of de medische stand exacte wetenschap bedrijft. Lees het brievenboek Beter worden is niet voor watjes van ex-kankerpatiënten Danielle Pinedo en Bart van Eldert en je beseft hoe wankel het oordeel van medisch specialisten kan zijn.

Behandeld willen worden of niet het is een eufemisme voor op korte termijn bereid zijn tot sterven of niet. En dat is, meer dan een medische, een emotionele beslissing. Alle mensen moeten zich verantwoordelijk weten voor zichzelf en kunnen beschikken over het eigen leven. Ook de ondefinieerbare groep van de ouderen.

In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.