Twee manshoge luidsprekers en akoestische panelen rondom. Op de burelen van het audiofiele platenlabel TRPTK in Utrecht galmen de jazzy-klassieke mengklanken van het Aeon Trio door de ruimte in ultrahoge opnamekwaliteit (bestandsgrootte: een krankzinnige 40 GB). Wie zijn ogen sluit, zou zweren dat de musici pal voor zijn neus staan. Rechts de contrabas, in het midden de piano. Links de cello van Maya Fridman (Moskou, 1989).
„Goed gespeelde muziek klinkt al zoals ze moet klinken, er valt niets aan toe te voegen”, vat Fridman de filosofie van TRPTK samen. „Het komt erop neer in een zo hoog mogelijke kwaliteit op te nemen, zodat er niets van de expressiviteit verloren gaat.” Een luxe in tijden van mp3’s en gecomprimeerde audio-formats, weet Fridman. Niet voor niets nam ze al vier cd’s op bij TRPTK.
Neem haar album The Fiery Angel, naar Prokofjevs gelijknamige opera die ze eigenhandig bewerkte voor cello en piano. Een monsterklus, waarmee ze de bewondering van dirigent en Prokofjev-kenner James Gaffigan oogstte. Op haar eerste soloalbum, Red Velvet, paart Fridman werk van onder meer Andriessen en Golijov aan een nieuw stuk van de Iraanse componist Kaveh Vares. Even gemakkelijk gaat ze op tournee met de Duitse folkband Faun of treedt ze op met gitaarlegende Harry Sacksioni.
Stilistisch veelzijdig: rock en klassiek
Stilistische veelzijdigheid zit haar in het bloed, vertelt ze. Als klein meisje nam haar moeder haar vaak mee naar klassieke concerten in Moskou. Terwijl ze cello studeerde aan het Schnittke College maakte haar vader haar wegwijs in rock en jazz. Fridman: „Als je van jongs af aan naar zoveel verschillende stijlen luistert, begin je je vanzelf af te vragen waarom een musicus zich tot één gebied zou moeten beperken. Het is gewoon allemaal muziek, snap je?” En dus begon ze op haar twaalfde doodleuk haar eigen rockband, deelde ze het podium met jazzmuzikanten en verdiepte ze zich in wereldmuziek.
Fridmans brede blik werpt zijn vruchten af. Onlangs werd ze geselecteerd als finalist voor de Dutch Classical Talent Award 2018-’19. Bij Gaudeamus, stichting voor hedendaagse muziek, is ze ‘muziekpionier in residence’. Voor het aankomende Gaudeamus Festival werkt ze momenteel samen met pianist, beeldend kunstenaar en regisseur Tomoko Mukaiyama aan een multimediale bewerking van Schnittkes ballet Peer Gynt. In september is de première.
Nieuw werk over Holocaust
Eerder op de agenda: donderdag 26 april houdt Fridman een nieuw werk van de Oekraïense componist Maxim Shalygin ten doop tijdens een van de Gaudeamus KuuB-concerten. Canti d’inizio e fine is een veeleisend werk. Technisch (al spelend vertolkt Fridman simultaan een uitdagende zangpartij) maar ook thematisch graaft het stuk diep met verwijzingen naar de Holocaust en de cyclus van leven en dood.
Met Canti is een langgekoesterde wens in vervulling gaan, aldus Fridman: „Toen ik Maxims muziek voor het eerst hoorde, wilde ik meteen met hem samenwerken. Hij is in mijn ogen een van de interessantste componisten van het moment, en ik vind het belangrijk om bij te dragen aan nieuw repertoire voor mijn instrument.”
Diezelfde honger naar nieuwe noten deed Fridman op haar achttiende besluiten om haar cellostudie voort te zetten bij Dmitri Ferschtman aan het Conservatorium van Amsterdam. „Er heerst hier een sfeer van creativiteit en openheid die me enorm aanspreekt”, vertelt ze. „Ik heb in Moskou een geweldige opleiding gehad, maar de blik was er veel traditioneler. Echt moderne muziek speelde ik nauwelijks. Laat staan dat ik er met popmusici of singer-songwriters zou hebben kunnen samenwerken.”
Meer met beeld werken
Wat de toekomst in petto heeft? „Ik zou graag meer met beeld doen”, zegt Fridman. „Ik heb het gevoel dat muziek tegenwoordig veel meer impact heeft in combinatie met visuals. We leven echt in een beeldcultuur.”
Niet voor niets maakte ze een videoclip bij Peteris Vasks The Book for Cello en kiest ze steevast voor, laten we zeggen, uitbundige cd-covers. Fridman: „Nee, die foto’s zijn niet bepaald standaard in een klassieke context. Maar misschien spreken ze juist daarom wel een ander publiek aan.” Gedecideerd: „Ik wil ook de niet-klassieke luisteraar kunnen bereiken.”