Voor het Centrum voor Veilig Wonen in Appingedam staan een paar tenten en containers. „Hongerstaking”, staat er op een groot spandoek. Daar zitten twee mensen te protesteren tegen de manier waarop met de gevolgen van de gaswinning wordt omgegaan. Ze zijn niet meteen weer gaan eten na de maatregelen van minister Wiebes, vorige week.
En zonder te willen klinken als Rupsje Nooitgenoeg: dat is nogal logisch. Want wat betekent het versneld afbouwen van de gaswinning? Dat de kans op echt zware bevingen in de toekomst hopelijk afneemt. Dat is alles. In de gemeente Loppersum wordt al een paar jaar vrijwel geen gas meer gewonnen, en daar vond in januari de op een na zwaarste beving tot nu toe plaats. Niemand kan precies doorgronden hoe het verband tussen het tempo van de winning en de zwaarte van de aardbevingen zit.
Goed, dus hopelijk komen er wat minder (zware) bevingen en houden die ook sneller helemaal op. Daarop vooruitlopend wordt er ook gesproken over minder rigoureus woningen versterken – zoals het nu is dreigen hele dorpen te worden afgebroken om maar aan een of andere veiligheidsnorm te voldoen. De minister zei erbij dat Groningen ook Groningen moest blijven. Dus niet karakteristieke huizen allemaal weghalen en vervangen door onbestemde bevingsbestendige nieuwbouw, en dat klonk mij als muziek in de oren. Al begrijp ik ook wel dat minder versterken vooral een enorme versterking van de overheidsfinanciën zal betekenen, want die operatie dreigde in de miljarden te gaan lopen.
Maar enfin, de problemen zijn door dit alles nog niet verdwenen. De scheuren zijn niet plotseling weg, de stutten staan er nog, net als de lege boerderijen. Voor ondernemers is tot nu toe niets geregeld in het hele schadegedoe. Er is sinds kort een nieuwe schaderegeling, maar mensen met zogenaamde ‘complexe schades’ van vóór 31 maart 2017 (nog maar kort geleden) vallen niet onder de nieuwe regeling die soepeler en sneller zou zijn. ‘Complex’ is NAM-speak voor: de bewoner en wij zijn het niet eens. Soms al járen niet.
Ik maakte een voorjaarsfietstochtje over het Groninger Hogeland en kwam langs Walsemaweer, een enorme boerderij met een dubbele schuur achter het rijke negentiende-eeuwse woonhuis. Het grote bord in de tuin waarop in mooie moderne belettering stond dat dit hier ‘Walsemaweer’ was, is weg. Voor de voordeur staan stutten, bij de achteringang leunt een schoolbord tegen de muur: ‘Welkom op Walsemaweer’.
Maar er is niemand meer welkom op Walsemaweer. De eigenaren, die er tien jaar lang een bedrijf hadden, hebben de tent gesloten. Op de website staat dat het ze spijt: „Als gevolg van vele schades door toedoen van de gasbevingen in onze directe omgeving is Walsemaweer met ingang van 1 januari 2018 niet langer open voor publiek.”
De schade aan de boerderij is dusdanig dat het gebouw alleen tegen zeer hoge kosten te redden is. De bewoners, die veel in het bedrijf geïnvesteerd hadden, hebben uiteindelijk eieren voor hun geld gekozen, en zijn akkoord gegaan met een uitkoopregeling. En ze waren zó positief, deze twee. Ook toen de boerderij begon te kraken en het hele Groninger land in paniek raakte over wat er gebeurde, bleven zij maar over ‘kansen’ en ‘toekomst’ spreken, bijeenkomsten organiseren met bewoners, politici en NAM. Mopperen en klagen was er niet bij. Maar dat heeft dus niets geholpen.
Ik stap af om naar het gebouw te kijken. Het is stil, vrolijke voorjaarsvogels maken wat geluiden, in een berm heeft een polletje narcissen zich op eigen initiatief gevestigd. Gelijk hebben ze, je zou hier zo willen wonen.
Maar dat kan niet meer.