Klassiek op de kleverige vloeren van poptempel Paradiso

De fuga’s van Bach, hoe zitten die eigenlijk in elkaar? En Astor Piazzolla, wie was dat ook weer? De leden van een saxofoonkwartet geven uitleg op de tweede editie van Klassifest in poppodium Paradiso. Boven de menigte in de zaal steken de witzilveren Mozart-pruiken uit van ‘muziekgidsen’, vaak musicologie- of conservatoriumstudenten, die de bezoekers desgewenst meer vertellen over de muziek die wordt gespeeld. Sommige luisteraars filmen het optreden met hun telefoon, anderen bladeren in hun programmaboekjes: de optredens duren maar een half uur, dus wat wordt het straks? Een strijkkwartet? Een blaasensemble? Eerst maar even een biertje halen aan de bar.

Klassieke muziek buiten de reguliere concertzaal is booming. Het Koninklijk Concertgebouworkest reisde al af naar Lowlands en het Rotterdams Philharmonisch Orkest speelde in evenementenhal Ahoy, omringd door dansers, zangers en luchtacrobaten. En het blijft niet bij uitstapjes: op festivals als Wonderfeel en Oranjewoud hoor je jaarlijks klassiek tussen de bomen. Maar waar die festivals zich de rust gunnen van een verstilde omgeving, kiest Klassifest voor de kleverige vloeren van Paradiso.

Bekende orkesten en ensembles als Amsterdam Sinfonietta, het Nederlands Philharmonisch en het Nederlands Blazers Ensemble spelen in de grote zaal. In de kleine zaal staan jonge initiatieven, zoals het Alma Quartet, een strijkkwartet met musici van het Concertgebouworkest en een gelegenheidstrio rond violiste Diamanda La Berge Dramm. Van de gebruikelijke etiquette in de klassieke concertzaal (stil zijn, applaus alleen achteraf) blijft in geen van de zalen veel over: maar dat is ook precies de bedoeling.

Tegen vooroordelen

Initiatiefnemers Milena Haverkamp (32) en Olga Mouret (33) behoren zelf tot de doelgroep. Klassifest organiseren ze naast hun werk als actrice (Haverkamp) en hoofd marketing van het Nederlands Blazers Ensemble (Mouret) . „We merkten via onze vrienden dat er veel vooroordelen bestaan over klassiek: ‘ik heb er geen verstand van’ of ‘ik hou er gewoon niet van’ waren veelgehoorde reacties”, zegt Mouret. „Maar dat geloofden we niet, klassieke muziek is zo breed. Het ligt echt niet aan de muziek. Dus dachten we: misschien is het de setting.”

De piloteditie van Klassifest vorig jaar bewees wat hen betreft hun gelijk. Haverkamp: „Er was gejoel en applaus van het jonge publiek. We voelden bevestiging: de behoefte is er.”

In de grote zaal valt het Nederlands Philharmonisch Orkest met het ‘Allegretto’ uit Sjostakovitsj’ Kammersinfonie met de deur in huis. In de zaal klinkt nog enthousiast gepraat, maar een groot projectiescherm grijpt de aandacht met balletbeelden, later gevolgd door een abstract lijnenspel en flarden uit de film Eyes Wide Shut van Stanley Kubrick: Tom Cruise staat tussen gemaskerde naakte vrouwen in een landhuis. „De projecties zijn een van de nieuwe snufjes dit jaar”, vertelt een van de gidsen.

Strenge blikken

Bij de bar wordt intussen gezellig doorgepraat. Het spraakvolume stijgt bij bombastische passages, de zachtste passages lossen op in het gebabbel. Nu en dan schiet er uit het publiek een strenge blik naar de bar.

Achterin de kleine zaal kijken de leden van het Alma Quartett toe bij een optreden van gelegenheidstrio Bruinsma.Baas.Verhage: zij mixen Bach met jazz. Violist Marc Daniel van Biemen van het Alma Quartett speelt ook eerste viool in het Koninklijk Concertgebouworkest. „Wat Klassifest doet, klassieke muziek brengen in een clubsetting, is precies wat wij met ons kwartet ook willen doen.”

Maar toch weet ook Van Biemen niet of alle klassieke muziek altijd werkt in een informele setting. „Stukken die een grote dynamiek vereisen, zijn tricky. Het Concertgebouw is een ruimte waarmee je kan toveren. Maar hier moet je spelen in een beperkte akoestiek, en mét het geluid van het publiek. Normaal krijg je stilte gratis, nu moet je die afdwingen. Als ik de volgende dag weer in het orkest zit, staan mijn voelsprieten weer helemaal open.”

Violiste Diamanda La Berge Dramm speelt in de kleine zaal. Daar gaat het er milder aan toe dan in de grote zaal: mensen komen hier echt om stil te luisteren. Ook Dramm neemt de verfrissende manier van spelen straks weer terug de concertzaal in, en ze vindt het spelen voor een jonger publiek „waardevol”, zegt ze. „Ik ben zelf 26, de gemiddelde leeftijd in de concertzaal ligt veel hoger. Het is fijn dat ik hier meer feedback krijg van leeftijdgenoten, die luisteren toch op een andere manier. Waardering ontvang je niet pas achteraf, maar voel je al tijdens het spelen.”